Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đang trải qua nhiều biến đổi nhanh chóng, đổi mới sáng tạo đã trở thành yếu tố cốt lõi quyết định thành công và sự phát triển bền vững cho Việt Nam. Bài viết này sẽ khám phá vai trò của đổi mới sáng tạo trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh, đồng thời điểm qua các chính sách, thách thức và cơ hội mà Việt Nam đang đối mặt trong thời kỳ công nghiệp 4.0.
1. Đổi mới sáng tạo – Yếu tố sống còn trong nền kinh tế Việt Nam
Đổi mới sáng tạo ngày càng trở thành yếu tố thiết yếu trong nền kinh tế Việt Nam. Theo ý kiến của các chuyên gia, bao gồm Cục trưởng Đổi mới sáng tạo Nguyễn Mai Dương, điều này không chỉ là một lựa chọn mà còn là yếu tố sống còn để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Việc ứng dụng các công nghệ mới trong kinh doanh và sản xuất sẽ mở ra nhiều cơ hội phát triển cho doanh nghiệp và xã hội.
2. Vai trò của Bộ Khoa học và Công nghệ trong việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo
Bộ Khoa học và Công nghệ đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển và thúc đẩy đổi mới sáng tạo tại Việt Nam. Trong những năm qua, bộ này đã có nhiều sáng kiến hỗ trợ doanh nghiệp cũng như xây dựng các chính sách nhằm khuyến khích đầu tư vào nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ. Hơn nữa, dự thảo sửa đổi Luật Khoa học Công nghệ và Đổi mới sáng tạo đang được xây dựng với mục tiêu tạo hành lang pháp lý rõ ràng cho các tổ chức và cá nhân hoạt động trong lĩnh vực này.
3. Thách thức và cơ hội trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư
Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang mang đến nhiều thách thức nhưng cũng không kém phần cơ hội cho Việt Nam. Quốc gia cần chuyển mình để nắm bắt những công nghệ mới như AI và công nghệ bán dẫn. Những thách thức về nhân lực chất lượng cao và cơ sở hạ tầng cũng cần được giải quyết để thực hiện mục tiêu đổi mới sáng tạo một cách hiệu quả.
4. Đầu tư vào nhân lực chất lượng cao: Động lực chính cho đổi mới sáng tạo
Để đạt được sự đổi mới sáng tạo, Việt Nam cần đầu tư mạnh mẽ vào nhân lực chất lượng cao. Việc đào tạo và nâng cao năng lực cho nguồn nhân lực trong lĩnh vực công nghệ và khoa học cần được ưu tiên. Các chương trình hỗ trợ nghiên cứu và đào tạo nhân lực cũng cần kết hợp với các tập đoàn công nghệ lớn trên thế giới để chuyển giao công nghệ hiệu quả.
5. Hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và chính sách hỗ trợ doanh nghiệp
Một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo sẽ là nhân tố quyết định giúp các doanh nghiệp phát triển mạnh mẽ. Để xây dựng hệ sinh thái này, các chính sách cần được thiết lập nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, như giảm thiểu thủ tục hành chính và khuyến khích hợp tác chiến lược giữa nhà nước và doanh nghiệp. Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC) đã bắt đầu triển khai các chương trình nhằm xây dựng môi trường thuận lợi cho đổi mới sáng tạo.
6. AI và công nghệ bán dẫn: Hướng đi chiến lược cho Việt Nam
AI và công nghệ bán dẫn là những lĩnh vực được coi là hướng đi chiến lược cho Việt Nam trong tương lai. Các chuyên gia cho rằng đây là công nghệ mũi nhọn không chỉ đem lại sự phát triển cho các doanh nghiệp mà còn cho cả nền kinh tế. Tại Hội nghị AISC 2025, việc thúc đẩy nghiên cứu và ứng dụng AI, cũng như phát triển công nghệ bán dẫn được coi là rất cần thiết cho sự phát triển bền vững.
7. Tương lai của đổi mới sáng tạo và nâng cao vị thế cạnh tranh quốc gia
Tương lai của đổi mới sáng tạo ở Việt Nam rất sáng sủa nếu các chính sách và sáng kiến kịp thời được triển khai. Với sự hội tụ của công nghệ và trí tuệ nhân tạo, Việt Nam có cơ hội lớn để khẳng định vị thế cạnh tranh trên bản đồ công nghệ toàn cầu. Sự phối hợp giữa các bên liên quan là điều cần thiết để kiến tạo một môi trường phát triển tối ưu cho đổi mới sáng tạo và tạo ra những giá trị mới cho xã hội.
