Công nghệ
10.000 tỷ đồng mất mỗi năm do lừa đảo trực tuyến
Trong năm 2023, người dân Việt Nam thiệt hại 10.000 tỷ đồng do lừa đảo trực tuyến, tăng 50% so với năm trước. Các thủ đoạn ngày càng tinh vi như chiếm quyền sim, giả danh ngân hàng và cài đặt phần mềm độc hại. Các cơ quan chức năng đang nỗ lực tăng cường bảo mật, phối hợp ngăn chặn tội phạm công nghệ cao.
Thiệt hại do lừa đảo trực tuyến năm 2023 tăng gấp rưỡi so với năm 2022
Năm 2023 chứng kiến sự gia tăng đáng kể của các vụ lừa đảo trực tuyến tại Việt Nam, gây thiệt hại lên đến 10.000 tỷ đồng, tăng gấp rưỡi so với con số 6.000 tỷ đồng của năm 2022. Số liệu từ Cổng cảnh báo an toàn thông tin Việt Nam cho thấy có khoảng 13.900 vụ tấn công mạng vào các cơ quan, tổ chức và doanh nghiệp, cùng với gần 16.000 phản ánh về lừa đảo trực tuyến. Đây là con số báo động về mức độ phức tạp và tinh vi của các thủ đoạn lừa đảo, gây thiệt hại nghiêm trọng cho người dân và nền kinh tế.
Thiếu tướng Nguyễn Văn Giang, Phó Cục trưởng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, cho biết tình trạng lừa đảo trực tuyến đã trở nên phức tạp hơn với sự tham gia của các nhóm tội phạm trong và ngoài nước. Các tội phạm này tổ chức những kịch bản lừa đảo chuyên nghiệp, khiến nhiều người dân dễ dàng mắc bẫy. Đặc biệt, 91% các vụ lừa đảo trực tuyến liên quan đến tài chính, trong đó 73% người dùng bị lừa qua tin nhắn và cuộc gọi khi sử dụng mạng xã hội và điện thoại di động.
Tình trạng lừa đảo trực tuyến ngày càng gia tăng không chỉ gây tổn thất về tài chính mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến lòng tin của người dân vào các dịch vụ trực tuyến. Các cơ quan chức năng đang nỗ lực triển khai nhiều biện pháp để đối phó với thách thức này, tuy nhiên, với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ, việc ngăn chặn hoàn toàn các hoạt động lừa đảo vẫn là một bài toán khó.
Thách thức bảo mật trong thanh toán không tiền mặt tại Việt Nam
Thanh toán không tiền mặt tại Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức bảo mật nghiêm trọng trong bối cảnh mọi giao dịch diễn ra trên môi trường Internet. Thiếu tướng Nguyễn Văn Giang, Phó Cục trưởng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, nhấn mạnh rằng bảo mật là thách thức lớn nhất của thanh toán không tiền mặt do tính chất ẩn danh của các giao dịch trực tuyến, gây khó khăn trong việc truy vết tội phạm.
Sự phát triển nhanh chóng của các hình thức thanh toán không tiền mặt, mặc dù mang lại nhiều tiện ích cho người dùng, cũng đồng thời mở ra nhiều cơ hội cho tội phạm công nghệ cao. Những kẻ lừa đảo thường xuyên sử dụng các phương pháp tinh vi để chiếm đoạt tài khoản và thông tin cá nhân của người dùng. Điều này bao gồm việc giả danh cơ quan thuế, ngân hàng, và các tổ chức tài chính để lừa người dùng cài đặt phần mềm độc hại hoặc làm theo hướng dẫn trên các đường link giả mạo.
Trước tình hình này, các cơ quan chức năng đã và đang nỗ lực triển khai nhiều biện pháp để nâng cao mức độ bảo mật trong các giao dịch không tiền mặt. Tuy nhiên, việc đối phó với các tội phạm công nghệ cao đòi hỏi phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng và các nền tảng trực tuyến lớn như Google và Facebook. Đồng thời, việc hoàn thiện các chính sách và ban hành luật bảo vệ dữ liệu cá nhân cũng được xem là một giải pháp quan trọng để bảo vệ người dùng khỏi các hình thức lừa đảo trực tuyến.
Việc nâng cao nhận thức của người dùng về các rủi ro bảo mật và cách phòng tránh cũng đóng vai trò quan trọng. Người dùng cần thận trọng khi nhận các tin nhắn, cuộc gọi yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân hoặc cài đặt phần mềm, và nên xác minh tính xác thực của các yêu cầu này trước khi thực hiện bất kỳ hành động nào.
Các thủ đoạn lừa đảo trực tuyến phổ biến tại Việt Nam
Tại Việt Nam, các thủ đoạn lừa đảo trực tuyến ngày càng trở nên phổ biến và tinh vi, gây thiệt hại nặng nề cho người dân và doanh nghiệp. Một trong những phương thức phổ biến nhất là lừa nâng cấp sim điện thoại lên 4G hoặc 5G, từ đó chiếm quyền kiểm soát sim và đánh cắp tiền trong ví điện tử cũng như tài khoản ngân hàng của nạn nhân. Những kẻ lừa đảo thường giả danh là nhân viên của các nhà mạng hoặc cơ quan chức năng để tiếp cận người dùng, thuyết phục họ thực hiện các thao tác mà không hề nghi ngờ.
Ngoài ra, lừa cài đặt phần mềm giả danh cơ quan thuế hoặc ứng dụng định danh điện tử cũng là một hình thức phổ biến. Kẻ lừa đảo tạo ra các ứng dụng hoặc trang web giả mạo, yêu cầu người dùng tải về và cài đặt phần mềm, từ đó chiếm đoạt thông tin cá nhân và tài khoản ngân hàng. Hình thức này không chỉ gây mất mát tài chính mà còn làm rò rỉ thông tin nhạy cảm, ảnh hưởng đến quyền riêng tư của người dùng.
Một thủ đoạn khác là sử dụng thiết bị BTS để gửi tin nhắn giả danh ngân hàng, lừa người dùng làm theo hướng dẫn trên các đường link giả mạo. Những tin nhắn này thường chứa các thông tin khẩn cấp hoặc hấp dẫn, thúc giục người dùng cung cấp thông tin cá nhân hoặc thực hiện giao dịch. Khi người dùng làm theo hướng dẫn, kẻ lừa đảo sẽ chiếm đoạt tài khoản và tiền của họ. Ngoài ra, việc giả danh nhân viên ngân hàng hoặc tổ chức tài chính để lấy thông tin tài khoản người dùng cũng là một thủ đoạn phổ biến, với nhiều nạn nhân bị mất tiền mà không hay biết.
Các hình thức lừa đảo trực tuyến còn bao gồm tấn công vào máy chủ nội bộ của ngân hàng, thay đổi số điện thoại khách hàng để thực hiện giao dịch trái phép, lừa đảo qua các ứng dụng nhắn tin như Zalo, Wechat, yêu cầu chuyển khoản để mua hàng rồi chặn liên lạc, kêu gọi đầu tư tài chính, đa cấp, giao dịch ngoại hối, tiền ảo, tiền số, chọn nhị phân. Những kẻ lừa đảo còn giả mạo chuyên gia, dụ dỗ nạn nhân nạp tiền vào các sàn chứng khoán giả hoặc kêu gọi làm cộng tác viên cho các sàn thương mại điện tử với lời hứa việc nhẹ lương cao. Các phương thức lừa đảo này đòi hỏi người dùng phải luôn cảnh giác và kiểm tra kỹ thông tin trước khi thực hiện bất kỳ giao dịch nào.
Tăng cường biện pháp ngăn chặn tội phạm công nghệ cao
Trước tình trạng lừa đảo trực tuyến ngày càng gia tăng, các cơ quan chức năng tại Việt Nam đang nỗ lực triển khai nhiều biện pháp nhằm ngăn chặn tội phạm công nghệ cao. Thiếu tướng Nguyễn Văn Giang, Phó Cục trưởng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, nhấn mạnh sự cần thiết của việc hoàn thiện các chính sách và ban hành luật bảo vệ dữ liệu cá nhân để bảo vệ người dùng. Việc này bao gồm việc tăng cường phối hợp với các nền tảng xuyên biên giới như Google và Facebook nhằm ngăn chặn các hoạt động lừa đảo trực tuyến trên quy mô lớn.
Ngoài ra, cơ quan chức năng cũng đã triển khai nhiều biện pháp kỹ thuật và pháp lý để đối phó với tội phạm công nghệ cao. Một trong những biện pháp quan trọng là ngăn chặn sim rác và tài khoản ảo, vốn là công cụ phổ biến mà tội phạm sử dụng để thực hiện các hành vi lừa đảo. Việc này không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro lừa đảo mà còn nâng cao tính minh bạch và bảo mật trong các giao dịch trực tuyến.
Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành Quyết định 2345, yêu cầu từ ngày 1/7 các tổ chức tín dụng phải áp dụng xác thực sinh trắc học đối với các giao dịch chuyển tiền trên 10 triệu đồng hoặc tổng giá trị giao dịch trong ngày trên 20 triệu đồng. Phương pháp xác thực này, dựa trên dữ liệu sinh trắc học của dân cư quốc gia, được đánh giá là một giải pháp hiệu quả để ngăn chặn các giao dịch lừa đảo. Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Tiến Dũng cho biết việc áp dụng xác thực sinh trắc học khi đổi thiết bị đăng nhập ứng dụng sẽ giúp vô hiệu hóa các giao dịch do kẻ lừa đảo thực hiện trên thiết bị không phải của khách hàng.
Các biện pháp ngăn chặn tội phạm công nghệ cao còn bao gồm việc nâng cao nhận thức cộng đồng về các rủi ro và thủ đoạn lừa đảo. Các cơ quan chức năng, tổ chức tài chính và các doanh nghiệp cần hợp tác chặt chẽ để tổ chức các chiến dịch tuyên truyền, cung cấp thông tin và hướng dẫn người dân về cách phòng tránh lừa đảo trực tuyến. Việc kết hợp giữa các biện pháp kỹ thuật, pháp lý và giáo dục cộng đồng là yếu tố then chốt để ngăn chặn và giảm thiểu tác động của tội phạm công nghệ cao đối với xã hội.
Quyết định mới về xác thực sinh trắc học trong giao dịch ngân hàng
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã ban hành Quyết định 2345, yêu cầu các tổ chức tín dụng áp dụng biện pháp xác thực sinh trắc học cho các giao dịch ngân hàng trực tuyến có giá trị lớn. Theo đó, từ ngày 1/7, tất cả các giao dịch chuyển tiền trên 10 triệu đồng hoặc tổng giá trị giao dịch trong ngày vượt quá 20 triệu đồng đều phải được xác thực thông qua sinh trắc học. Biện pháp này được thực hiện nhằm tăng cường an ninh và bảo mật, giảm thiểu nguy cơ lừa đảo trực tuyến.
Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Tiến Dũng cho biết, việc bắt buộc xác thực sinh trắc học khi đổi thiết bị đăng nhập ứng dụng ngân hàng sẽ giúp ngăn chặn các giao dịch trái phép do kẻ lừa đảo thực hiện trên thiết bị không phải của khách hàng. Cụ thể, phương pháp xác thực này sử dụng dữ liệu sinh trắc học từ cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia để đối chiếu và xác minh danh tính người dùng, đảm bảo rằng chỉ có chủ tài khoản mới có thể thực hiện giao dịch.
Biện pháp này được đánh giá cao bởi các chuyên gia bảo mật, vì nó giúp vô hiệu hóa các giao dịch gian lận và bảo vệ tài khoản của người dùng một cách hiệu quả. Tuy nhiên, một số ý kiến cũng lo ngại về việc áp dụng sinh trắc học có thể gây khó khăn cho người dùng, đặc biệt là những người không quen thuộc với công nghệ này. Dù vậy, Phó Thống đốc Phạm Tiến Dũng khẳng định rằng chỉ có 11% giao dịch trực tuyến có giá trị trên 10 triệu đồng và số người thực hiện giao dịch trên 20 triệu đồng mỗi ngày chỉ chiếm 0,5%, do đó biện pháp này sẽ không gây ảnh hưởng lớn đến trải nghiệm của phần lớn khách hàng.
Việc áp dụng xác thực sinh trắc học không chỉ giúp ngăn chặn lừa đảo mà còn hạn chế tình trạng sử dụng tài khoản ngân hàng thuê để rửa tiền. Các ngân hàng cũng đã bắt đầu triển khai các biện pháp hướng dẫn và hỗ trợ khách hàng làm quen với quy trình xác thực mới này, đảm bảo sự chuyển đổi diễn ra suôn sẻ và hiệu quả. Quyết định này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong nỗ lực tăng cường an ninh mạng và bảo vệ tài sản của người dân trong thời đại công nghệ số.
Ảnh hưởng của lừa đảo trực tuyến đối với ngân hàng và người dùng
Lừa đảo trực tuyến không chỉ gây thiệt hại nghiêm trọng về tài chính cho người dùng mà còn đặt ra nhiều thách thức đối với các ngân hàng tại Việt Nam. Trong năm 2023, các vụ lừa đảo trực tuyến đã khiến người dân mất đi 10.000 tỷ đồng, tạo ra một gánh nặng lớn cho cả người bị hại và hệ thống ngân hàng. Những thủ đoạn lừa đảo ngày càng tinh vi và phức tạp, từ việc giả danh nhân viên ngân hàng, sử dụng phần mềm giả mạo đến tấn công vào máy chủ nội bộ của các ngân hàng, đều nhằm mục đích chiếm đoạt tài sản của người dùng.
Đối với các ngân hàng, việc đối phó với các hình thức lừa đảo này không chỉ đòi hỏi sự đầu tư lớn vào công nghệ bảo mật mà còn cần có sự hợp tác chặt chẽ với các cơ quan chức năng và các nền tảng trực tuyến quốc tế. Việc xử lý các vụ lừa đảo và khắc phục hậu quả không chỉ tiêu tốn thời gian và nguồn lực mà còn ảnh hưởng đến uy tín của ngân hàng trong mắt khách hàng. Hầu hết các khách hàng bị mất tiền đều đã vô tình cài đặt các ứng dụng giả mạo hoặc làm theo hướng dẫn của kẻ lừa đảo, khiến họ mất lòng tin vào các dịch vụ ngân hàng trực tuyến.
Ngân hàng Á Châu (ACB) cho biết, nhiều khách hàng của họ đã rơi vào bẫy lừa đảo qua các ứng dụng giả danh cơ quan thuế hoặc các tổ chức khác, từ đó kẻ lừa đảo chiếm quyền truy cập vào điện thoại và thông tin cá nhân của người dùng. Điều này không chỉ gây thiệt hại tài chính mà còn ảnh hưởng đến lòng tin của khách hàng đối với ngân hàng. Bên cạnh đó, các hình thức lừa đảo qua mạng xã hội, tin nhắn điện thoại, và các trang web giả mạo cũng làm gia tăng áp lực lên các ngân hàng trong việc phải nâng cao mức độ bảo mật và cung cấp dịch vụ hỗ trợ khách hàng kịp thời và hiệu quả.
Đối với người dùng, thiệt hại từ các vụ lừa đảo trực tuyến không chỉ dừng lại ở việc mất tiền mà còn ảnh hưởng đến tâm lý và niềm tin vào các dịch vụ trực tuyến. Nhiều người sau khi bị lừa đảo đã trở nên dè dặt hơn khi thực hiện các giao dịch trực tuyến, làm giảm hiệu quả và tiện ích của các hình thức thanh toán không tiền mặt. Do đó, việc nâng cao nhận thức của người dân về các rủi ro và biện pháp phòng tránh lừa đảo là vô cùng quan trọng, giúp họ bảo vệ tài sản và thông tin cá nhân trong môi trường số ngày càng phức tạp.
Hợp tác quốc tế và chính sách bảo vệ dữ liệu cá nhân
Trong bối cảnh lừa đảo trực tuyến ngày càng gia tăng và trở nên phức tạp, việc hợp tác quốc tế và xây dựng chính sách bảo vệ dữ liệu cá nhân trở thành những yếu tố then chốt để ngăn chặn tội phạm công nghệ cao. Thiếu tướng Nguyễn Văn Giang, Phó Cục trưởng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phối hợp với các nền tảng trực tuyến lớn như Google, Facebook nhằm ngăn chặn các hoạt động lừa đảo diễn ra trên quy mô toàn cầu. Việc này tuy gặp nhiều khó khăn nhưng là một phần không thể thiếu trong chiến lược tổng thể để bảo vệ người dùng.
Các cơ quan chức năng Việt Nam đã và đang nỗ lực hoàn thiện các chính sách và ban hành luật bảo vệ dữ liệu cá nhân, nhằm tạo ra một hành lang pháp lý vững chắc để xử lý các vụ vi phạm và bảo vệ quyền lợi của người dân. Chính sách bảo vệ dữ liệu cá nhân không chỉ giúp nâng cao mức độ an toàn cho các giao dịch trực tuyến mà còn tạo niềm tin cho người dùng khi sử dụng các dịch vụ công nghệ. Việc này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh công nghệ số đang phát triển nhanh chóng và các giao dịch không tiền mặt ngày càng phổ biến.
Hợp tác quốc tế cũng đóng vai trò quan trọng trong việc trao đổi thông tin và kinh nghiệm giữa các quốc gia để đối phó với tội phạm công nghệ cao. Các thỏa thuận song phương và đa phương về an ninh mạng và bảo vệ dữ liệu cá nhân giúp tăng cường khả năng phát hiện và ngăn chặn các hành vi lừa đảo, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc truy vết và xử lý các vụ vi phạm. Điều này không chỉ giúp bảo vệ người dùng tại Việt Nam mà còn góp phần xây dựng một môi trường mạng an toàn và tin cậy trên phạm vi toàn cầu.
Ngoài ra, việc nâng cao nhận thức và đào tạo về bảo mật thông tin cũng là một phần quan trọng của chiến lược bảo vệ dữ liệu cá nhân. Các chiến dịch tuyên truyền, hội thảo và khóa đào tạo về an ninh mạng không chỉ giúp người dùng hiểu rõ hơn về các rủi ro mà còn trang bị cho họ những kỹ năng cần thiết để tự bảo vệ mình trong môi trường số. Việc kết hợp giữa các biện pháp pháp lý, hợp tác quốc tế và nâng cao nhận thức cộng đồng sẽ tạo ra một hệ thống phòng ngừa và đối phó hiệu quả với các mối đe dọa từ tội phạm công nghệ cao.
Các chủ đề liên quan: lừa đảo , lừa đảo trực tuyến , lừa đảo công nghệ cao , ngày không tiền mặt , lừa đảo mạng
Tổng biên tập: Nguyễn Ngọc Kim Hằng
