Trong bối cảnh phát triển kinh tế và xã hội hiện nay, bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc đã trở thành một phần thiết yếu nhằm đảm bảo quyền lợi cho người lao động và hỗ trợ doanh nghiệp trong việc phát triển bền vững. Bài viết này sẽ giới thiệu tổng quan về BHXH bắt buộc, các quy định mới cùng những thách thức mà hệ thống BHXH hiện nay đang phải đối mặt.
1. Giới Thiệu Tổng Quan Về Bảo Hiểm Xã Hội (BHXH) Bắt Buộc
Bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc là một phần quan trọng trong hệ thống an sinh xã hội tại Việt Nam. BHXH có vai trò bảo vệ quyền lợi của người lao động khi gặp phải rủi ro như tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp hoặc lý do khác dẫn tới mất khả năng lao động. Hệ thống này không chỉ bảo đảm quyền lợi cho người lao động mà còn hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc phát triển bền vững.
2. Căn Cứ Đóng: Định Nghĩa và Ý Nghĩa Đối Với Lao Động và Doanh Nghiệp
Căn cứ đóng BHXH là mức tiền lương và các khoản phụ cấp mà doanh nghiệp trả cho lao động. Nó không chỉ là một yếu tố quyết định mức bảo hiểm mà người lao động được hưởng, mà còn thể hiện sự sẻ chia trong trách nhiệm của doanh nghiệp đối với nhân viên, tạo ra phúc lợi xã hội. Thông qua việc tham gia BHXH, người lao động và gia đình họ sẽ được nhận các khoản trợ cấp trong trường hợp cần thiết.
3. Các Quy Định Mới Từ Bộ Tư Pháp và Bộ Lao Động Thương Binh và Xã Hội
Gần đây, Bộ Tư Pháp và Bộ Lao động Thương binh và Xã hội đã ban hành nhiều quy định mới liên quan đến căn cứ đóng BHXH. Dự thảo Nghị định đã nêu rõ về các khoản phụ cấp không tính là căn cứ đóng, đồng thời quy định mức tiền lương làm căn cứ đóng với đối tượng lao động không trọn thời gian. Sự thay đổi này nhằm đảm bảo tính khả thi trong việc thực hiện luật BHXH.
4. Tiền Lương và Các Khoản Phụ Cấp Làm Căn Cứ Đóng BHXH
Tiền lương căn cứ đóng BHXH bao gồm lương tháng, phụ cấp, và các khoản bổ sung được ghi rõ trong hợp đồng lao động. Các khoản phụ cấp như thưởng, phúc lợi, và hỗ trợ chi phí cuộc sống thường không được tính là căn cứ đóng. Điều này giúp giảm bớt khó khăn cho doanh nghiệp trong việc trả bảo hiểm.
5. Lộ Trình Và Đối Tượng Áp Dụng Tham Gia BHXH Bắt Buộc
Lộ trình tham gia BHXH bắt buộc sẽ được điều chỉnh theo từng nhóm đối tượng. Từ ngày 1/7/2025, chủ hộ kinh doanh có đăng ký sẽ phải thực hiện nghĩa vụ này, với lộ trình mở rộng dần đến năm 2029. Đây là bước đi quan trọng nhằm nâng cao tỷ lệ tham gia BHXH trong cộng đồng hộ kinh doanh.
6. Những Xu Hướng và Thách Thức trong Quy Định BHXH Hiện Nay
Trong bối cảnh hiện tại, BHXH đang phải đối mặt với những thách thức lớn, bao gồm tỷ lệ tham gia chưa cao, đặc biệt là ở các hộ kinh doanh nhỏ lẻ. Việc triển khai chính sách phải thật linh hoạt để phù hợp với thực tế thu nhập của lao động cũng như điều kiện của doanh nghiệp. Do đó, sự đồng bộ giữa các cơ quan nhà nước và doanh nghiệp là điều cần thiết để cải thiện chất lượng cuộc sống cho lao động.
