Bài viết này khám phá cuộc đời và di sản của Ayatollah Khomeini, một nhân vật quan trọng trong lịch sử Iran, người đã lãnh đạo cuộc Cách mạng Iran năm 1979. Chúng ta sẽ tìm hiểu bối cảnh và diễn biến của cuộc cách mạng, vai trò của tôn giáo trong phong trào này, cũng như tác động của nó đến khu vực và thế giới. Qua đó, chúng ta có thể nhận diện được ảnh hưởng sâu sắc của tư tưởng Hồi giáo hiện đại mà Khomeini để lại.
1. Tổng Quan về Ayatollah Khomeini
Ayatollah Khomeini, tên đầy đủ là Sayyid Ruhollah Musavi Khomeini, là một trong những nhân vật có ảnh hưởng nhất trong lịch sử Iran. Sinh ngày 24 tháng 9 năm 1902, ông đã trở thành một lãnh đạo tôn giáo và chính trị quan trọng trong thế kỷ 20. Ông đã lãnh đạo cuộc Cách mạng Iran năm 1979, dẫn đến sự lật đổ của Mohammad Reza Pahlavi, vị Shah cuối cùng của Iran. Khomeini được xem là Lãnh đạo Tối cao đầu tiên của Iran, một vị trí ôm trọn quyền lực chính trị và tôn giáo trong cả nước.
2. Cách Mạng Iran: Bối Cảnh và Diễn Biến
Cuộc Cách mạng Iran diễn ra trong bối cảnh xã hội và chính trị đầy căng thẳng. Những chính sách cải cách của Shah, được gọi là “Cách mạng Trắng”, đã dẫn đến sự phản đối từ nhiều tầng lớp trong xã hội, đặc biệt là các giáo sĩ Hồi giáo (Ulama) và tầng lớp trung lưu. Cuộc biểu tình lớn đã diễn ra khắp nơi, đánh dấu sự phản kháng với ảnh hưởng của phương Tây và ngành công nghiệp tài chính của nước ngoài tại Iran.
Cuộc cách mạng chính thức bắt đầu vào tháng 1 năm 1978 và đỉnh điểm là vào tháng 2 năm 1979 với sự trở về của Khomeini từ cuộc lưu đày tại Najaf, Iraq, về Tehran. Ông khuyến khích người dân chống lại chính quyền, kêu gọi mọi người ủng hộ ý tưởng về một chính phủ Hồi giáo và thực hiện luật Hồi giáo.
3. Vai trò của Tôn Giáo trong Cuộc Cách Mạng
Tôn giáo đóng vai trò rất lớn trong cuộc Cách mạng Iran. Mặc dù có những yếu tố chính trị và xã hội, động lực chính của cuộc cách mạng là sự phản kháng của giáo hội Hồi giáo đối với sự Tây hóa mà Shah đã áp dụng. Các giáo sĩ, đặc biệt là Khomeini, đã sử dụng giáo lý Hồi giáo như một vũ khí chính trị để tập hợp quần chúng chống lại chính quyền. Hồi giáo Shia đã trở thành nguồn lực quan trọng trong việc mobilize, đồng thời khẳng định vai trò của các marja’ – những giáo sĩ cao cấp có ảnh hưởng lớn đến niềm tin và hành động của người dân.
4. Ayatollah Khomeini: Hình ảnh Lãnh đạo Tối cao
Khomeini thể hiện một hình ảnh lãnh đạo Tối cao mạnh mẽ, thu hút sự tôn trọng và trung thành từ hàng triệu người dân Iran. Ông không chỉ là người đứng đầu trong tôn giáo mà còn là người phát ngôn cho những mối quan hệ chính trị, đặc biệt là trong thời điểm căng thẳng. Những tuyên bố của ông, như việc ra Fatwa chống lại một số chính sách của chính phủ, đã khẳng định vai trò của ông trong “tam giác quyền lực” của chính trị Iran. Sự táo bạo và quyết đoán của ông đã giúp ông đọng lại trong ký ức của người dân như một biểu tượng của sự bất khuất.
5. Tác động của Cuộc Cách Mạng Iran đến Khu vực và Thế Giới
Cuộc Cách mạng Iran không chỉ ảnh hưởng đến tình hình chính trị trong nước mà còn có tác động lớn đến khu vực và thế giới. Sự thành công của việc lật đổ một chính quyền tôn thờ phương Tây đã tạo cảm hứng cho nhiều phong trào Hồi giáo khác ở khu vực, đồng thời cũng dẫn đến những lo ngại về sự gia tăng ảnh hưởng của Hồi giáo trong chính trị. Cuộc khủng hoảng con tin Iran yêu cầu sự chú ý của toàn cầu, thúc đẩy các quốc gia phương Tây xem xét lại mối quan hệ của họ với Iran. Từ đó, di sản của Khomeini tiếp tục ảnh hưởng đến chính trị và tôn giáo trên toàn thế giới, nhấn mạnh sự phức tạp và đa dạng trong tư tưởng Hồi giáo hiện đại. Những phương pháp đối đầu và hình thức đấu tranh mà Khomeini khuyến khích trở thành ví dụ minh họa cho sự phản kháng của các phong trào không chỉ trong Iran mà còn trong các quốc gia Hồi giáo khác trên thế giới.
