Y tế
Bệnh Thoát vị não là gì?
Thoát vị não là một tình trạng nghiêm trọng mà một phần tổ chức não và dịch não tủy bị thoát ra khỏi xương sọ, thường xảy ra ở trẻ sơ sinh. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về thoát vị não, từ khái niệm và phân loại, đến nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và các phương pháp điều trị cũng như biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhằm giảm thiểu nguy cơ cho mẹ và thai nhi.
1. Thoát vị não là gì? Khái niệm và phân loại thoát vị não
Thoát vị não hay còn gọi là thoát vị màng não là tình trạng mà một phần tổ chức não và dịch não tủy bị thoát ra khỏi xương sọ, tạo thành một túi thoát vị bên ngoài hộp sọ. Tình trạng này chủ yếu xảy ra ở trẻ sơ sinh và có thể được phân loại thành hai dạng chính: thoát vị màng não (meningocele) và thoát vị màng não tủy (meningomyelocele).
Thoát vị màng não là trường hợp túi thoát vị chỉ chứa màng não và dịch não tủy. Ngược lại, thoát vị màng não tủy chứa cả tủy sống bên trong túi thoát vị này. Phân loại dựa theo vị trí cũng quan trọng, bao gồm thoát vị vòm sọ và thoát vị nền sọ.
2. Nguyên nhân gây thoát vị não và yếu tố nguy cơ
Nguyên nhân cụ thể gây thoát vị não vẫn chưa được xác định rõ. Các yếu tố di truyền đi cùng với môi trường có thể đóng vai trò quan trọng. Điều này có nghĩa rằng nếu gia đình có tiền sử về thoát vị màng não hoặc các khuyết tật ống thần kinh, nguy cơ sẽ tăng lên.
Thiếu folate, vốn là vitamin B-9, có liên quan mật thiết đến sự phát triển thai nhi. Thiếu hụt axit folic trong thaiy kỳ có thể làm tăng nguy cơ mắc các dị tật ống thần kinh như thoát vị não. Ngoài ra, các yếu tố như béo phì, bệnh tiểu đường, cũng như nhiệt độ cơ thể cao trong 3 tháng đầu thai kỳ đều có thể là yếu tố nguy cơ.
3. Triệu chứng và dấu hiệu lâm sàng của thoát vị não
Triệu chứng của thoát vị não không giống nhau tùy thuộc vào loại và nghiêm trọng của tình trạng. Một số dấu hiệu lâm sàng phổ biến bao gồm:
- Thoát vị màng não nhẹ có thể không có triệu chứng rõ rệt, nhưng có thể phát hiện các bất thường trên da tại vị trí thoát vị.
- Thoát vị màng não tủy có thể gây ra khối u ở vùng lưng dưới.
- Thoát vị tủy gây ra ảnh hưởng đến chức năng thần kinh nếu không được điều trị kịp thời.
4. Phương pháp chẩn đoán thoát vị não hiệu quả
Chẩn đoán thoát vị não thường được thực hiện trước hoặc ngay sau khi sinh. Các phương pháp chẩn đoán bao gồm:
- Siêu âm là kỹ thuật phổ biến để phát hiện thoát vị não sớm trong thai kỳ.
- Chọc dịch ối có thể thực hiện để kiểm tra đứa trẻ và xác định mức độ thoát vị.
- Xét nghiệm máu đê kiểm tra mức alpha-fetoprotein thường xuyên cũng có thể chỉ ra nguy cơ thoát vị não.
5. Các biện pháp điều trị thoát vị não: Từ phẫu thuật trước sinh đến chăm sóc sau sinh
Điều trị thoát vị não phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng. Một số biện pháp điều trị phổ biến bao gồm:
- Phẫu thuật trước sinh: Đây là phương pháp phẫu thuật diễn ra từ trước tuần thứ 26 của thai kỳ, giúp giảm thiểu khuyết tật và nguy cơ tràn dịch não.
- Phẫu thuật sau sinh: Dùng để khôi phục lớp màng não trở lại vị trí và đóng túi thoát vị vào thời điểm thích hợp để giảm thiểu tổn thương cho thần kinh.
6. Phòng ngừa thoát vị não: Chế độ dinh dưỡng và thói quen sức khỏe
Mặc dù không thể hoàn toàn ngăn ngừa thoát vị não, một số biện pháp có thể giúp giảm nguy cơ:
- Bổ sung đầy đủ axit folic trước và trong thời kỳ mang thai là cần thiết để hỗ trợ sự phát triển khỏe mạnh của thai nhi.
- Theo dõi và chăm sóc sức khỏe tốt cho phụ nữ có thai, bao gồm kiểm soát cân nặng và lượng đường trong máu.
- Tránh tiếp xúc với các chất kích thích và bảo vệ sức khỏe trong suốt thai kỳ.
Kết luận, thoát vị não là một tình trạng nghiêm trọng và cần được phát hiện và điều trị kịp thời để đảm bảo sức khỏe cho trẻ sơ sinh. Việc thực hiện những biện pháp phòng ngừa thích hợp cũng rất quan trọng trong giai đoạn thai kỳ.
Các chủ đề liên quan: Thoát vị não , thoát vị màng não , túi thoát vị , phẫu thuật thai nhi , thiếu folate , dị tật ống thần kinh , sàng lọc trước sinh , Xét nghiệm MSAFP , phẫu thuật sau sinh , bổ sung axit folic
Tác giả: Nguyễn Ngọc Kim Hằng
