Khoa học
Cảm giác đói giảm khi trời nóng
Khi thời tiết ấm lên, cảm giác đói của chúng ta thường giảm đi, nhưng tại sao lại như vậy? Bài viết này sẽ giải mã ảnh hưởng của nhiệt độ đến cảm giác thèm ăn, từ vai trò của hormone đến những nghiên cứu khoa học mới nhất, giúp bạn hiểu rõ cơ chế sinh học đằng sau hiện tượng này.
Ảnh hưởng của nhiệt độ đến cảm giác đói: Sự thay đổi khi thời tiết ấm lên
Khi nhiệt độ tăng lên, cảm giác đói của con người thường giảm đi, và hiện tượng này đã thu hút sự quan tâm của các nhà khoa học trong nhiều năm qua. Nghiên cứu cho thấy rằng khi thời tiết ấm, chúng ta thường cảm thấy ít thèm ăn hơn so với khi trời lạnh. Một lý do chính cho sự thay đổi này là cơ thể cần ít năng lượng hơn để duy trì nhiệt độ cơ thể trong môi trường ấm hơn.
Trong môi trường lạnh, cơ thể tiêu thụ nhiều calo hơn để tạo ra nhiệt và giữ ấm, điều này dẫn đến việc cảm giác đói gia tăng. Tuy nhiên, khi mùa đông qua đi và thời tiết trở nên ấm áp, nhu cầu về năng lượng để giữ ấm giảm, do đó cảm giác đói cũng giảm theo. Đây là một cơ chế sinh học nhằm giúp cơ thể tiết kiệm năng lượng khi không cần phải tạo ra nhiều nhiệt như trong mùa lạnh.
Các yếu tố khác như hormone, protein và điều kiện môi trường cũng đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh cảm giác đói. Hormone ghrelin và leptin, chẳng hạn, ảnh hưởng đến cảm giác thèm ăn và no của chúng ta. Khi trời ấm, hoạt động của các hormone này có thể thay đổi, làm giảm cảm giác thèm ăn và khiến chúng ta ít cảm thấy đói hơn.
Những nghiên cứu mới về ảnh hưởng của nhiệt độ đến cảm giác đói cho thấy cơ chế này còn phức tạp hơn với sự tham gia của các protein cảm biến nhiệt trong não. Mặc dù các nhà khoa học vẫn đang tiếp tục nghiên cứu để hiểu rõ hơn về mối liên hệ giữa nhiệt độ và cảm giác đói, điều quan trọng là hiểu rằng sự thay đổi này không chỉ là một hiện tượng tự nhiên mà còn có nền tảng sinh học sâu xa.
Vai trò của calo trong việc duy trì thân nhiệt và sự thèm ăn
Calo đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì thân nhiệt và điều chỉnh cảm giác thèm ăn của con người. Calo, đơn vị đo lường năng lượng, được cơ thể sử dụng để thực hiện các chức năng sinh học cơ bản và duy trì nhiệt độ cơ thể. Trong môi trường lạnh, cơ thể cần nhiều năng lượng hơn để giữ ấm, và việc tiêu thụ calo tăng lên là một phản ứng tự nhiên để tạo ra nhiệt. Điều này dẫn đến việc cảm giác đói gia tăng, nhằm khuyến khích việc ăn uống để cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể.
Khi thời tiết trở nên ấm áp, nhu cầu về năng lượng để duy trì thân nhiệt giảm đi. Do đó, cơ thể không cần tiêu tốn nhiều calo để tạo ra nhiệt nữa, và cảm giác đói cũng giảm theo. Đây là lý do tại sao chúng ta thường cảm thấy ít thèm ăn hơn trong những tháng hè. Nhiệt độ cao hơn có nghĩa là cơ thể không cần tạo ra nhiều nhiệt từ việc đốt cháy calo, dẫn đến sự giảm nhu cầu về năng lượng.
Cảm giác đói và no được điều chỉnh bởi các hormone như ghrelin và leptin, nhưng nhu cầu calo vẫn đóng vai trò chủ chốt. Khi cơ thể cần nhiều calo hơn để giữ ấm, hormone ghrelin sẽ tăng cường cảm giác đói để kích thích ăn uống. Ngược lại, khi nhiệt độ ấm lên và nhu cầu năng lượng giảm, lượng ghrelin giảm và leptin hoạt động để báo hiệu cảm giác no nhiều hơn.
Các yếu tố sinh học chính ảnh hưởng đến cơn đói: Hormone ghrelin và leptin
Hai hormone chính ảnh hưởng đến cảm giác đói và no của chúng ta là ghrelin và leptin. Những hormone này đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh cơn đói, và chúng hoạt động theo cách phối hợp để duy trì sự cân bằng năng lượng trong cơ thể.
Ghrelin, được sản xuất chủ yếu bởi dạ dày, là hormone kích thích cảm giác đói. Khi cơ thể ở trạng thái đói, dạ dày tiết ra ghrelin vào máu, gửi tín hiệu đến não để thông báo rằng cơ thể cần thức ăn. Hormone này tác động lên các tế bào thần kinh trong vùng dưới đồi của não, nơi điều chỉnh cảm giác đói. Ghrelin kích thích các tế bào thần kinh AgRP, một nhóm tế bào có nhiệm vụ thúc đẩy cảm giác thèm ăn, làm tăng nhu cầu ăn uống.
Ngược lại, leptin là hormone do các tế bào mỡ tiết ra, có vai trò thông báo cho não khi cơ thể đã no. Khi lượng mỡ trong cơ thể tăng lên, leptin được giải phóng vào máu và đi đến não để giảm cảm giác đói. Leptin hoạt động bằng cách ức chế các tế bào thần kinh AgRP và kích thích các tế bào thần kinh POMC, nhóm tế bào này góp phần tạo ra cảm giác no. Điều này giúp giảm nhu cầu ăn uống khi cơ thể đã đủ năng lượng.
Sự cân bằng giữa ghrelin và leptin là rất quan trọng để duy trì cảm giác thèm ăn ở mức hợp lý. Khi nhiệt độ thay đổi, hoạt động của các hormone này cũng có thể bị ảnh hưởng. Trong môi trường lạnh, việc sản xuất ghrelin có thể gia tăng để thúc đẩy ăn uống nhằm cung cấp đủ calo cho cơ thể. Ngược lại, trong thời tiết ấm áp, hoạt động của leptin có thể gia tăng, giúp giảm cảm giác đói và duy trì cân bằng năng lượng.
Cơ chế sinh học điều chỉnh cảm giác đói và no trong vùng dưới đồi
Vùng dưới đồi, một phần quan trọng của não bộ, đóng vai trò then chốt trong việc điều chỉnh cảm giác đói và no. Cơ chế sinh học điều chỉnh cảm giác này liên quan đến sự tương tác phức tạp giữa các hormone và tế bào thần kinh trong vùng dưới đồi.
Vùng dưới đồi có nhiệm vụ kiểm soát nhiều chức năng sinh lý cơ bản, bao gồm cảm giác đói và no. Hai nhóm tế bào thần kinh chính trong vùng này là AgRP và POMC, đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh cảm giác thèm ăn. Khi cơ thể cần thức ăn, hormone ghrelin được tiết ra từ dạ dày và đi đến vùng dưới đồi, nơi kích thích các tế bào thần kinh AgRP. Các tế bào này sau đó phát tín hiệu thúc đẩy cảm giác đói, khuyến khích chúng ta ăn uống để cung cấp năng lượng.
Ngược lại, khi cơ thể đã đủ năng lượng và cảm giác no cần được duy trì, hormone leptin được các tế bào mỡ tiết ra vào máu và đến vùng dưới đồi. Leptin ức chế hoạt động của các tế bào thần kinh AgRP và kích thích các tế bào thần kinh POMC, giúp tạo ra cảm giác no. Tế bào thần kinh POMC cũng liên quan đến việc giảm cảm giác đói và duy trì trạng thái no lâu hơn.
Sự điều chỉnh cảm giác đói và no không chỉ phụ thuộc vào các hormone ghrelin và leptin mà còn bị ảnh hưởng bởi các yếu tố khác như nhiệt độ môi trường. Khi thời tiết thay đổi, hoạt động của các hormone và tế bào thần kinh trong vùng dưới đồi có thể thay đổi, ảnh hưởng đến cảm giác thèm ăn. Ví dụ, trong thời tiết lạnh, cơ thể cần nhiều năng lượng hơn để duy trì nhiệt độ, dẫn đến sự gia tăng hoạt động của ghrelin và cảm giác đói. Trong khi đó, khi nhiệt độ ấm lên, hoạt động của leptin có thể tăng cường, làm giảm cảm giác đói.
Những nghiên cứu mới về ảnh hưởng của nhiệt độ đến cảm giác đói
Những nghiên cứu gần đây đã làm sáng tỏ mối liên hệ giữa nhiệt độ và cảm giác đói, cung cấp cái nhìn sâu hơn về cách cơ thể điều chỉnh nhu cầu ăn uống trong các điều kiện nhiệt độ khác nhau. Một nghiên cứu quan trọng được công bố trên tạp chí eLife vào năm 2020 đã phát hiện rằng nhiệt độ có thể ảnh hưởng đến hoạt động của các tế bào thần kinh liên quan đến cảm giác đói. Nghiên cứu này cho thấy ở chuột, một số tế bào não truyền tín hiệu đến các tế bào thần kinh AgRP, nhóm tế bào kích thích cảm giác đói, khi nhiệt độ giảm. Điều này cho thấy cơ thể có thể điều chỉnh cảm giác thèm ăn để đáp ứng với nhiệt độ thấp hơn, nhằm tăng cường nhu cầu tiêu thụ calo để duy trì nhiệt độ cơ thể.
Bên cạnh đó, một nghiên cứu khác được công bố trên tạp chí PLOS Biology vào năm 2018 đã chỉ ra rằng các tế bào thần kinh POMC, có vai trò quan trọng trong việc tạo ra cảm giác no, có thể được kích hoạt bởi các protein cảm biến nhiệt khi thân nhiệt tăng. Nghiên cứu này cho thấy rằng khi nhiệt độ cơ thể cao hơn, các protein này có thể làm giảm hoạt động của tế bào thần kinh AgRP và gia tăng hoạt động của tế bào thần kinh POMC, dẫn đến giảm cảm giác đói.
Các nghiên cứu này đã cung cấp bằng chứng cho thấy rằng nhiệt độ không chỉ ảnh hưởng đến cảm giác đói thông qua các hormone ghrelin và leptin mà còn qua các cơ chế thần kinh trực tiếp. Những phát hiện này mở ra cơ hội để hiểu rõ hơn về cách cơ thể điều chỉnh cảm giác đói và no trong các điều kiện môi trường khác nhau và có thể dẫn đến những ứng dụng mới trong việc quản lý chế độ ăn uống và sức khỏe.
Tầm quan trọng của việc duy trì cân bằng nội môi và giữ nước trong mùa hè
Trong mùa hè, việc duy trì cân bằng nội môi và giữ nước là rất quan trọng để đảm bảo sức khỏe và cảm giác thoải mái của cơ thể. Khi thời tiết nóng bức, cơ thể chúng ta phải làm việc chăm chỉ để điều chỉnh nhiệt độ, và quá trình này có thể dẫn đến sự mất nước nhanh chóng qua việc đổ mồ hôi. Mất nước có thể làm giảm hiệu suất cơ thể, ảnh hưởng đến chức năng của các cơ quan và làm gia tăng cảm giác mệt mỏi.
Một trong những cách quan trọng để duy trì cân bằng nội môi trong mùa hè là đảm bảo cung cấp đủ nước cho cơ thể. Uống nước thường xuyên và tiêu thụ các thực phẩm giàu nước như trái cây và rau củ không chỉ giúp bù đắp lượng nước bị mất mà còn hỗ trợ trong việc điều chỉnh nhiệt độ cơ thể. Các loại nước ép trái cây, nước dừa và các đồ uống không chứa caffeine hoặc cồn cũng là những lựa chọn tốt để giữ nước.
Ngoài việc giữ nước, cân bằng nội môi cũng bao gồm việc điều chỉnh chế độ ăn uống để đáp ứng nhu cầu năng lượng của cơ thể trong điều kiện nhiệt độ cao. Mặc dù cảm giác đói có thể giảm khi trời nóng, việc ăn đủ chất dinh dưỡng vẫn là cần thiết để duy trì sức khỏe và năng lượng. Thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất giúp cơ thể chống lại tác động của nhiệt độ cao và hỗ trợ các chức năng sinh lý cơ bản.
Hơn nữa, các món ăn lạnh như kem có thể tạo cảm giác mát mẻ tạm thời, nhưng chúng thường chứa nhiều calo, điều này có thể làm tăng thân nhiệt trong thời gian dài. Do đó, việc lựa chọn thực phẩm một cách cân nhắc và điều chỉnh lượng thức ăn là rất quan trọng để duy trì cân bằng nội môi và đảm bảo sức khỏe trong mùa hè.
Các chủ đề liên quan: trời lạnh , nhiệt độ , não bộ , trời nóng , tế bào thần kinh , calo , thức ăn , đói bụng , no bụng
Tổng biên tập: Nguyễn Ngọc Kim Hằng
