Giáo sư Phan Lương Cầm, một biểu tượng trong lĩnh vực khoa học Việt Nam, đã để lại dấu ấn không thể phai mờ trong lĩnh vực Điện hóa – Ăn mòn kim loại. Với nhiều cống hiến xuất sắc cho ngành khoa học và giáo dục, bà đã không chỉ là một nhà nghiên cứu lỗi lạc mà còn là nguồn cảm hứng cho các thế hệ trẻ. Sự ra đi của bà vào ngày 09/04/2025 đã để lại nỗi tiếc thương trong lòng cộng đồng khoa học, nhưng di sản mà bà để lại sẽ luôn sống mãi. Xin mời bạn cùng khám phá cuộc đời và sự nghiệp vĩ đại của vị nữ giáo sư tài năng này.
I. Cuộc sống và hành trình khám phá của Giáo sư Phan Lương Cầm
Giáo sư Phan Lương Cầm sinh ra và lớn lên trong một gia đình trẻ em yêu thích học hỏi. Sang những năm 1965, bà bắt đầu sự nghiệp giảng dạy tại Đại học Bách khoa Hà Nội. Ba năm sau, bà đã xuất sắc được cử đi làm nghiên cứu sinh tại Liên Xô, nơi mà bà hòa mình vào môi trường học thuật sôi động và phát triển. Đến năm 1973, bà bảo vệ luận án tiến sĩ thành công, mở ra một chương mới cho sự nghiệp học thuật của mình.
II. Những cống hiến quan trọng trong lĩnh vực Điện hóa – Ăn mòn kim loại
Giáo sư Cầm là một trong những người tiên phong trong nghiên cứu điện hóa và ăn mòn kim loại tại Việt Nam. Bà đã thành lập Trung tâm nghiên cứu Ăn mòn và Bảo vệ kim loại, nơi phấn đấu tìm ra các giải pháp tối ưu để bảo vệ kim loại khỏi sự ăn mòn, đảm bảo độ bền và an toàn trong các ứng dụng công nghiệp. Những tác phẩm và công trình nghiên cứu của bà đã có ảnh hưởng lớn đến ngành công nghiệp Việt Nam.
III. Vai trò chủ chốt trong các tổ chức khoa học và giáo dục
Giáo sư Phan Lương Cầm không chỉ là một nhà nghiên cứu xuất sắc mà còn là một nhà lãnh đạo nhiệt huyết. Bà từng giữ chức vụ Chủ tịch Hội Khoa học – Kỹ thuật Ăn mòn và Bảo vệ Kim loại Việt Nam, đây là lần đầu tiên một hội khoa học – kỹ thuật có nữ chủ tịch. Bà cũng đã có những đóng góp quan trọng vào Hiệp hội Vật liệu và Ăn mòn châu Á – Thái Bình Dương từ năm 1999 đến 2001, từ đó gắn kết và thúc đẩy hợp tác nghiên cứu trong khu vực.
IV. Giải thưởng và thành tựu đáng ghi nhận
Cả cuộc đời cống hiến cho khoa học, bà Phan Lương Cầm đã được trao nhiều giải thưởng danh giá, trong đó có giải thưởng Kovalevskaia năm 1995, vinh danh những phụ nữ có thành tích xuất sắc trong nghiên cứu khoa học. Bà cũng nhận được Huân chương Lao động cùng nhiều huy chương khác, ghi nhận cống hiến của bà cho sự nghiệp giáo dục và tiến bộ của phụ nữ.
V. Di sản và ảnh hưởng đối với thế hệ khoa học trẻ Việt Nam
Dù bà đã qua đời, di sản của Giáo sư Phan Lương Cầm vẫn sống mãi. Bà đã truyền cảm hứng cho rất nhiều thế hệ nghiên cứu sinh, giảng viên, và học sinh trong lĩnh vực kỹ thuật và khoa học công nghệ. Nhiều thế hệ sinh viên tại Đại học Bách khoa Hà Nội đã có cơ hội được học tập và trải nghiệm dưới sự dẫn dắt của bà, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển của ngành khoa học Việt Nam.
VI. Sự kiện nhớ ơn mặc dù đau thương: Ký ức và tưởng niệm
Sự ra đi của Giáo sư Phan Lương Cầm để lại nỗi mất mát lớn cho cộng đồng khoa học và giáo dục Việt Nam. Các đồng nghiệp, sinh viên, và bạn bè sẽ mãi nhớ về bà như một người phụ nữ kiên cường, nền tảng cho sự nổi bật của nữ giới trong khoa học. Các sự kiện tưởng niệm sẽ tiếp tục được tổ chức để vinh danh và ghi nhớ những đóng góp to lớn mà bà đã cống hiến cho đất nước.
Cuộc đời và sự nghiệp của Giáo sư Phan Lương Cầm là một tấm gương sáng của nghị lực, tài năng, và những cống hiến không ngừng nghỉ cho khoa học và cộng động, truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ tiếp theo.
