Kinh tế
Nước ngọt được đề xuất chịu thuế tiêu thụ đặc biệt 10%
Đề xuất áp thuế tiêu thụ đặc biệt 10% đối với nước ngọt có đường của Bộ Tài chính
Bộ Tài chính đã đưa ra đề xuất áp thuế tiêu thụ đặc biệt 10% đối với nước ngọt có đường trong dự thảo mới nhất. Đề xuất này nằm trong tờ trình gửi Chính phủ về dự thảo Luật thuế tiêu thụ đặc biệt. Bộ Tài chính nhấn mạnh rằng đồ uống có đường, theo Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN), bao gồm các loại nước giải khát có ga, nước chứa chè, cà phê, nước trái cây, nước uống tăng lực, điện giải và nước uống thể thao, đều thuộc diện chịu thuế.
Mục đích của đề xuất này là nhằm giảm lượng tiêu thụ các sản phẩm nước ngọt có đường, từ đó cải thiện sức khỏe cộng đồng và giảm áp lực cho hệ thống y tế. Theo Bộ Tài chính, việc áp thuế này sẽ giúp giảm các vấn đề về sức khỏe như béo phì, tiểu đường và các bệnh không lây nhiễm khác, đặc biệt là ở thế hệ trẻ. Dự kiến, giá nước ngọt có thể tăng lên do thuế, nhưng điều này sẽ khuyến khích người tiêu dùng chuyển sang sử dụng các sản phẩm thay thế ít đường hoặc không có đường, có lợi cho sức khỏe hơn.
Tuy nhiên, đề xuất này cũng gặp phải một số phản đối từ các doanh nghiệp sản xuất và nhập khẩu nước ngọt. Họ lo ngại rằng việc áp thuế sẽ làm giảm sản lượng, doanh thu và lợi nhuận trong thời gian đầu. Dù vậy, Bộ Tài chính cho rằng đây là một biện pháp cần thiết để khuyến khích các doanh nghiệp sản xuất ra những sản phẩm tốt hơn cho sức khỏe người tiêu dùng và theo kịp xu hướng toàn cầu.
Danh mục nước giải khát có đường theo Tiêu chuẩn Việt Nam được áp thuế
Theo Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN), danh mục nước giải khát có đường được áp thuế tiêu thụ đặc biệt bao gồm nhiều loại đồ uống phổ biến. Cụ thể, các loại nước giải khát có ga như soda và cola, nước chứa chè như trà đóng chai, cà phê đóng chai, và nước trái cây đóng chai đều thuộc diện chịu thuế này. Bên cạnh đó, các loại nước uống tăng lực, điện giải và nước uống thể thao cũng không nằm ngoài danh mục bị áp thuế.
Các sản phẩm này đều chứa một lượng đường bổ sung nhất định, và việc tiêu thụ quá mức các loại đồ uống này đã được chứng minh là không có lợi cho sức khỏe. Đường bổ sung có thể dẫn đến các vấn đề như béo phì, tiểu đường và các bệnh không lây nhiễm khác. Do đó, Bộ Tài chính quyết định áp thuế tiêu thụ đặc biệt nhằm giảm lượng tiêu thụ các sản phẩm này, khuyến khích người tiêu dùng lựa chọn những sản phẩm thay thế lành mạnh hơn.
Tuy nhiên, không phải tất cả các loại đồ uống đều chịu thuế này. Sữa và các sản phẩm từ sữa không nằm trong danh mục bị áp thuế do chúng được coi là mặt hàng dinh dưỡng và không phải là nước giải khát theo định nghĩa của TCVN. Ngoài ra, các loại nước khoáng thiên nhiên, nước uống đóng chai, nước rau quả và nectar (mật) rau, quả và các sản phẩm từ cacao cũng không thuộc diện bị áp thuế. Bộ Tài chính đã xem xét kỹ lưỡng để đảm bảo rằng việc áp thuế chỉ nhắm vào những sản phẩm chứa nhiều đường, nhằm đạt được mục tiêu cải thiện sức khỏe cộng đồng mà không gây ảnh hưởng tiêu cực đến các sản phẩm dinh dưỡng khác.
Sự khác biệt giữa dự thảo thuế mới và các bản thảo trước đó của Bộ Tài chính
Sự khác biệt chính giữa dự thảo thuế mới và các bản thảo trước đó của Bộ Tài chính nằm ở mức thuế suất được đề xuất áp dụng cho nước giải khát có đường. Trong dự thảo mới nhất, Bộ Tài chính đề xuất mức thuế tiêu thụ đặc biệt 10% đối với các loại đồ uống này. Trước đó, có phương án áp thuế 20% cũng được nhà chức trách đề cập đến, nhưng bị loại bỏ vì lo ngại rằng mức thuế cao như vậy sẽ gây phản ứng mạnh mẽ từ dư luận và các doanh nghiệp, đặc biệt trong bối cảnh họ cần tập trung phục hồi sản xuất và kinh doanh sau đại dịch.
Một điểm khác biệt nữa là trong dự thảo mới, Bộ Tài chính đã nhấn mạnh việc mức thuế 10% sẽ là một phương án cân bằng giữa việc tăng thu ngân sách và không gây áp lực quá lớn lên doanh nghiệp. Dù mức thuế thấp hơn có thể không mang lại nguồn thu cao ngay lập tức, nhưng nó được kỳ vọng sẽ giảm dần lượng tiêu thụ đồ uống có đường, từ đó mang lại lợi ích lâu dài cho sức khỏe cộng đồng.
Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng đưa ra các lý giải chi tiết hơn về lợi ích của việc áp thuế này trong dự thảo mới. Họ nhấn mạnh rằng việc tăng giá nước ngọt sẽ giúp giảm béo phì, tiểu đường và các bệnh không lây nhiễm khác, đặc biệt là ở trẻ em và thanh thiếu niên. Đồng thời, hệ thống y tế cũng sẽ giảm áp lực và quá tải do các bệnh liên quan đến đường gây ra.
Trong các bản thảo trước đây, những luận điểm về sức khỏe cộng đồng và tác động tích cực của việc giảm tiêu thụ đường đã được đề cập, nhưng chưa được phân tích và nhấn mạnh chi tiết như trong dự thảo lần này. Sự thay đổi này cho thấy Bộ Tài chính không chỉ tập trung vào việc tăng thu ngân sách mà còn chú trọng đến các mục tiêu cải thiện sức khỏe cộng đồng và bền vững dài hạn.
Tác động dự kiến của thuế tiêu thụ đặc biệt đến giá cả và lượng tiêu thụ nước ngọt
Theo đánh giá của Bộ Tài chính, việc áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt 10% đối với nước ngọt có đường sẽ có tác động trực tiếp đến giá cả và lượng tiêu thụ của sản phẩm này. Dự kiến, giá nước ngọt sẽ tăng lên khoảng 10% khi thuế này được thực thi. Sự tăng giá này có thể khiến người tiêu dùng phải cân nhắc lại việc sử dụng nước ngọt, dẫn đến việc giảm lượng tiêu thụ.
Với mức giá cao hơn, người tiêu dùng có xu hướng chuyển sang các sản phẩm thay thế ít đường hoặc không có đường, tốt hơn cho sức khỏe. Điều này không chỉ giúp giảm lượng tiêu thụ đường mà còn khuyến khích người tiêu dùng có thói quen lựa chọn các sản phẩm lành mạnh hơn. Bộ Tài chính lập luận rằng việc tăng thuế và giá sẽ góp phần giảm các vấn đề sức khỏe như béo phì, tiểu đường và tỷ lệ mắc các bệnh không lây nhiễm khác trong tương lai, đặc biệt là ở thế hệ trẻ. Điều này sẽ giúp giảm áp lực và tình trạng quá tải của hệ thống y tế và bệnh viện.
Bộ Tài chính ước tính rằng việc áp thuế này sẽ mang lại khoảng 2.400 tỷ đồng mỗi năm dựa trên giả định rằng sản phẩm bị áp thuế chiếm 80% thị trường và lượng tiêu thụ sẽ giảm 20% do tăng giá. Tuy nhiên, số thu này chỉ tăng trong năm đầu tiên khi thuế được áp dụng. Những năm sau đó, số thu sẽ giảm dần vì người tiêu dùng sẽ sử dụng ít nước ngọt có đường hơn và các nhà sản xuất sẽ chuyển đổi công thức để sản xuất những sản phẩm có hàm lượng đường dưới ngưỡng đánh thuế.
Nhà chức trách thừa nhận rằng việc áp thuế sẽ làm giảm sản lượng, doanh thu và lợi nhuận của các doanh nghiệp sản xuất và nhập khẩu nước ngọt trong thời gian đầu. Tuy nhiên, họ tin rằng điều này sẽ khuyến khích các doanh nghiệp nghiên cứu và phát triển các sản phẩm tốt hơn cho sức khỏe người tiêu dùng. Việc này không chỉ mang lại lợi ích cho sức khỏe cộng đồng mà còn giúp ngành công nghiệp nước giải khát phát triển bền vững hơn trong tương lai.
Lợi ích sức khỏe cộng đồng từ việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước ngọt
Việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt 10% đối với nước ngọt có đường được Bộ Tài chính xem như một biện pháp hữu hiệu nhằm cải thiện sức khỏe cộng đồng. Theo các nghiên cứu và số liệu từ Viện Dinh dưỡng quốc gia, tiêu thụ nước ngọt có đường tăng nhanh trong những năm gần đây, góp phần không nhỏ vào sự gia tăng tỷ lệ béo phì và các bệnh không lây nhiễm như tiểu đường, tim mạch. Đặc biệt, tỷ lệ thừa cân và béo phì ở trẻ em Việt Nam trong độ tuổi 5-19 tuổi đã tăng hơn gấp đôi trong 10 năm qua, đạt mức 19% vào năm 2020, cao hơn mức trung bình của khu vực Đông Nam Á.
Bộ Tài chính lập luận rằng việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ làm tăng giá nước ngọt, từ đó khiến người tiêu dùng phải suy nghĩ kỹ hơn trước khi mua sản phẩm. Giá cao hơn sẽ khuyến khích người tiêu dùng tìm đến những lựa chọn thay thế lành mạnh hơn, như nước uống ít đường hoặc không có đường. Điều này không chỉ giúp giảm lượng đường tiêu thụ mà còn góp phần thay đổi thói quen ăn uống của cộng đồng, hướng tới lối sống lành mạnh hơn.
Việc giảm tiêu thụ nước ngọt có đường được dự báo sẽ giúp giảm tỷ lệ mắc các bệnh liên quan đến đường, như tiểu đường và các bệnh tim mạch. Đặc biệt, đối với trẻ em và thanh thiếu niên, việc giảm tiêu thụ đồ uống có đường có thể ngăn ngừa được nhiều vấn đề sức khỏe trong tương lai. Đồng thời, hệ thống y tế và bệnh viện cũng sẽ giảm bớt áp lực và tình trạng quá tải do các bệnh không lây nhiễm gây ra.
Bộ Tài chính cũng nhấn mạnh rằng xu hướng áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường đã trở thành một chính sách phổ biến trên toàn thế giới. Hiện nay, có khoảng 85 quốc gia đã áp dụng thuế này, và số lượng này đã tăng gần 6 lần trong vòng 10 năm qua. Điều này chứng tỏ rằng việc áp thuế không chỉ là biện pháp tài chính mà còn là một chiến lược quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng và ngăn chặn các bệnh liên quan đến chế độ ăn uống không lành mạnh.
Dự báo nguồn thu ngân sách từ thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước ngọt có đường
Bộ Tài chính dự báo rằng việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt 10% đối với nước ngọt có đường sẽ mang lại nguồn thu đáng kể cho ngân sách nhà nước. Theo ước tính của cơ quan này, mức thuế mới có thể giúp thu thêm khoảng 2.400 tỷ đồng mỗi năm. Con số này được tính toán dựa trên giả định rằng các sản phẩm nước ngọt bị áp thuế chiếm 80% thị trường và lượng tiêu thụ sẽ giảm khoảng 20% do tác động của việc tăng giá.
Tuy nhiên, Bộ Tài chính cũng nhận định rằng nguồn thu từ thuế tiêu thụ đặc biệt này sẽ không duy trì mức cao liên tục qua các năm. Trong năm đầu tiên, việc áp thuế sẽ mang lại nguồn thu lớn do sự thay đổi tức thì trong giá cả và thói quen tiêu dùng. Nhưng về lâu dài, nguồn thu này sẽ giảm dần khi người tiêu dùng điều chỉnh hành vi mua sắm của họ, chuyển sang các sản phẩm ít đường hoặc không có đường, và các nhà sản xuất cũng sẽ thay đổi công thức sản xuất để giảm lượng đường trong sản phẩm dưới ngưỡng chịu thuế.
Mặc dù nguồn thu từ thuế tiêu thụ đặc biệt có thể giảm theo thời gian, Bộ Tài chính tin rằng việc này sẽ tạo ra những thay đổi tích cực về mặt xã hội và kinh tế. Trước hết, việc giảm tiêu thụ đường trong cộng đồng sẽ giúp giảm các chi phí y tế liên quan đến điều trị các bệnh không lây nhiễm như tiểu đường và bệnh tim mạch. Đồng thời, các doanh nghiệp sản xuất nước giải khát sẽ có động lực phát triển các sản phẩm mới lành mạnh hơn, đáp ứng nhu cầu thay đổi của người tiêu dùng.
Việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước ngọt có đường không chỉ nhằm mục đích tăng thu ngân sách mà còn hướng đến việc xây dựng một cộng đồng khỏe mạnh hơn. Đây là một phần của chiến lược dài hạn nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống và giảm gánh nặng y tế cho xã hội. Thực tế, xu hướng áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường đã trở thành một biện pháp phổ biến và hiệu quả được nhiều quốc gia trên thế giới áp dụng để kiểm soát và giảm thiểu các vấn đề sức khỏe cộng đồng liên quan đến đường.
Những thách thức và phản đối từ các doanh nghiệp và hiệp hội ngành liên quan
Việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt 10% đối với nước ngọt có đường đã vấp phải nhiều phản đối từ các doanh nghiệp sản xuất và nhập khẩu cũng như các hiệp hội ngành liên quan. Các doanh nghiệp lo ngại rằng việc tăng thuế sẽ làm giảm sản lượng, doanh thu và lợi nhuận của họ trong thời gian đầu. Điều này đặc biệt đáng lo ngại trong bối cảnh họ đang nỗ lực phục hồi sản xuất và kinh doanh sau những ảnh hưởng của đại dịch.
Nhiều doanh nghiệp cho rằng áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước ngọt có đường không phải là giải pháp hiệu quả để giải quyết vấn đề thừa cân, béo phì. Họ lập luận rằng việc này tạo ra một chính sách thuế mang tính phân biệt, không công bằng giữa các loại sản phẩm và có thể dẫn đến những hệ lụy không mong muốn đối với các ngành công nghiệp liên quan. Ví dụ, ngành mía đường, bán lẻ và bao bì có thể bị ảnh hưởng tiêu cực do sự sụt giảm trong nhu cầu tiêu thụ nước ngọt có đường.
Các hiệp hội ngành cũng bày tỏ lo ngại rằng chính sách thuế mới sẽ gây áp lực lớn lên các doanh nghiệp vừa và nhỏ, vốn đã gặp nhiều khó khăn trong việc cạnh tranh với các doanh nghiệp lớn. Họ cho rằng, thay vì áp thuế, Chính phủ nên tập trung vào các biện pháp giáo dục và nâng cao nhận thức của người tiêu dùng về tác hại của đường đối với sức khỏe, từ đó thúc đẩy thay đổi hành vi tiêu dùng một cách bền vững.
Liên quan đến vấn đề này, Bộ Tài chính dẫn số liệu từ Viện Dinh dưỡng quốc gia cho thấy tiêu thụ nước ngọt bình quân đầu người đã tăng gần gấp rưỡi sau 7 năm, đạt 70,56 lít một người vào năm 2020. Đồng thời, tỷ lệ thừa cân và béo phì ở trẻ em Việt Nam trong độ tuổi 5-19 tuổi đã tăng hơn hai lần trong 10 năm qua, đạt 19% vào năm 2020. Điều này chứng tỏ rằng việc tiêu thụ đồ uống có đường đang gây ra những vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe cộng đồng.
Mặc dù có nhiều ý kiến trái chiều, Bộ Tài chính khẳng định rằng việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường là cần thiết và phù hợp với xu hướng toàn cầu. Hiện nay, khoảng 85 quốc gia trên thế giới đã áp dụng thuế này và số lượng này đã tăng gần 6 lần trong vòng 10 năm qua. Bộ Tài chính tin rằng, mặc dù có thể gây ra những khó khăn ban đầu, nhưng về lâu dài, chính sách này sẽ mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe cộng đồng và thúc đẩy các doanh nghiệp phát triển bền vững hơn.
Các chủ đề liên quan: thuế tiêu thụ đặc biệt , nước ngọt , nước giải khát có đường , ôtô hybird
Tổng biên tập: Nguyễn Ngọc Kim Hằng
