Thời sự
Sổ bảo hiểm giấy có thể được thay thế bằng bản điện tử vào năm 2026
Sổ bảo hiểm giấy có thể được thay thế bằng bản điện tử vào năm 2026, theo đề xuất mới từ Bộ Lao động Thương binh và Xã hội. Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi sẽ chính thức cấp sổ điện tử, giúp người lao động dễ dàng quản lý thông tin và tránh các hành vi trục lợi. Tìm hiểu chi tiết về thay đổi quan trọng này.
Đề xuất cấp sổ bảo hiểm điện tử từ năm 2026
Bộ Lao động Thương binh và Xã hội đã đề xuất việc cấp sổ bảo hiểm xã hội (BHXH) điện tử từ ngày 1/1/2026, nhằm hiện đại hóa và tăng cường quản lý thông tin cho người lao động. Theo dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi, việc cấp sổ điện tử sẽ bắt đầu từ đầu năm 2026, sáu tháng sau khi luật này có hiệu lực. Sổ BHXH điện tử sẽ chứa đựng các thông tin nhân thân cơ bản của người lao động, ghi nhận quá trình đóng góp, hưởng và giải quyết các chế độ bảo hiểm.
Chính phủ sẽ quy định chi tiết về dữ liệu được lưu trữ trên sổ điện tử, bao gồm cách thức đối chiếu thông tin và quản lý dữ liệu một cách hiệu quả. Lộ trình hoàn thành cấp sổ điện tử cũng sẽ được thiết lập rõ ràng, đảm bảo rằng tất cả người lao động sẽ có sổ BHXH điện tử vào thời gian quy định. Đề xuất này nhằm cải thiện quy trình quản lý và cung cấp thông tin BHXH, giúp người lao động dễ dàng theo dõi và xác nhận thông tin bảo hiểm của mình.
Quy định chi tiết về dữ liệu và quản lý sổ điện tử
Quy định chi tiết về dữ liệu và quản lý sổ điện tử sẽ được Chính phủ thiết lập nhằm đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong việc sử dụng sổ bảo hiểm xã hội (BHXH) điện tử. Các thông tin cơ bản của người lao động, bao gồm họ tên, ngày sinh, số CMND/CCCD, và các thông tin liên quan đến quá trình đóng góp BHXH sẽ được lưu trữ trong sổ điện tử. Việc đối chiếu thông tin sẽ được thực hiện thông qua các giao dịch điện tử, giúp người lao động dễ dàng kiểm tra và xác nhận các thông tin liên quan đến chế độ bảo hiểm của mình.
Hệ thống quản lý sổ BHXH điện tử sẽ được xây dựng với các tiêu chuẩn an ninh cao, đảm bảo dữ liệu không bị xâm phạm hoặc lạm dụng. Lộ trình hoàn thành việc cấp sổ điện tử cũng sẽ được Chính phủ quy định rõ ràng, nhằm đảm bảo rằng tất cả các người lao động đều được chuyển đổi sang sổ BHXH điện tử trong thời gian sớm nhất có thể. Hệ thống này không chỉ giúp tiết kiệm thời gian và chi phí quản lý mà còn nâng cao tính chính xác và minh bạch trong việc ghi nhận và giải quyết các chế độ BHXH cho người lao động.
Ngoài ra, các cơ quan Bảo hiểm xã hội sẽ cung cấp thông tin về quá trình đóng – hưởng BHXH hàng tháng cho người lao động thông qua các giao dịch điện tử. Người lao động cũng có quyền yêu cầu xác nhận thông tin này khi cần thiết, đảm bảo mọi thông tin đều được ghi nhận và quản lý một cách chính xác. Quy định chi tiết về dữ liệu và quản lý sổ điện tử sẽ góp phần nâng cao hiệu quả của hệ thống BHXH, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho người lao động trong việc theo dõi và kiểm soát các thông tin bảo hiểm của mình.
Giá trị pháp lý của sổ bảo hiểm giấy và sổ điện tử
Giá trị pháp lý của sổ bảo hiểm giấy và sổ điện tử là vấn đề quan trọng được nêu rõ trong đề xuất của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội. Theo đó, cả sổ bảo hiểm xã hội (BHXH) giấy và sổ điện tử đều có giá trị pháp lý và hiệu lực như nhau. Người lao động có thể sử dụng sổ BHXH điện tử song hành với sổ giấy nếu muốn, và sổ giấy sẽ chỉ được cấp khi có yêu cầu từ người lao động.
Sổ BHXH điện tử sẽ chứa đựng các thông tin cơ bản và ghi nhận toàn bộ quá trình tham gia BHXH của người lao động, bao gồm các thông tin về đóng góp, hưởng và giải quyết các chế độ. Điều này đảm bảo rằng mọi quyền lợi của người lao động đều được bảo vệ một cách đầy đủ và chính xác. Việc cung cấp thông tin đóng – hưởng BHXH hàng tháng sẽ được thực hiện qua các giao dịch điện tử, giúp người lao động dễ dàng theo dõi và xác nhận thông tin bảo hiểm của mình.
Trong khi đó, sổ BHXH giấy, với bìa màu xanh, tiếp tục giữ vai trò ghi nhận quá trình đóng góp và hưởng các chế độ bảo hiểm của người lao động. Mặc dù không phải là tài sản có thể mua bán hoặc cầm cố, sổ BHXH giấy vẫn có giá trị pháp lý tương đương sổ điện tử và được sử dụng như một cơ sở để giải quyết các chế độ bảo hiểm.
Việc duy trì giá trị pháp lý của cả hai loại sổ nhằm tạo sự linh hoạt và thuận tiện cho người lao động trong việc quản lý thông tin bảo hiểm của mình. Đồng thời, điều này cũng giúp ngăn chặn các hành vi gian lận và trục lợi từ việc mua bán, cầm cố sổ BHXH, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người lao động một cách tối ưu.
Nguy cơ và biện pháp ngăn chặn trục lợi từ sổ bảo hiểm
Nguy cơ trục lợi từ sổ bảo hiểm xã hội (BHXH) là một vấn đề nghiêm trọng đã được ghi nhận trong thời gian qua. Một số đối tượng xấu đã lợi dụng quy định cho phép ủy quyền nhận lương hưu và trợ cấp BHXH để lôi kéo người lao động bán sổ BHXH kèm giấy ủy quyền nhận trợ cấp. Hành vi này nhằm mục đích rút khoản BHXH một lần và hưởng chênh lệch, với giá thu gom, mua bán và cầm cố sổ BHXH chỉ bằng 30-50% so với giá trị thực tế được thanh toán BHXH một lần. Tại Thái Bình, trong giai đoạn 2020-2022, có tới hơn 85.000 trường hợp thu gom sổ BHXH, trong đó có người gom đến 227 sổ.
Để ngăn chặn tình trạng trục lợi này, dự luật bổ sung quy định cấm cầm cố, mua bán, thế chấp, và đặt cọc sổ BHXH dưới mọi hình thức. Biện pháp này nhằm bảo vệ quyền lợi của người lao động, ngăn chặn các hành vi gian lận và đảm bảo rằng sổ BHXH chỉ được sử dụng đúng mục đích, là căn cứ để giải quyết các chế độ bảo hiểm.
Ngoài ra, việc cấp sổ BHXH điện tử từ năm 2026 cũng là một biện pháp hiệu quả để giảm thiểu nguy cơ trục lợi. Hệ thống quản lý điện tử với các tiêu chuẩn an ninh cao sẽ giúp bảo vệ dữ liệu của người lao động, hạn chế khả năng bị lợi dụng. Các thông tin về quá trình đóng – hưởng BHXH sẽ được cung cấp qua các giao dịch điện tử, giúp người lao động dễ dàng kiểm tra và xác nhận thông tin, giảm thiểu rủi ro bị lừa đảo.
Việc tuyên truyền và nâng cao nhận thức của người lao động về quyền và nghĩa vụ của mình trong việc bảo vệ sổ BHXH cũng là một yếu tố quan trọng. Các cơ quan chức năng cần phối hợp chặt chẽ để phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi trục lợi, đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong hệ thống BHXH. Biện pháp này không chỉ bảo vệ quyền lợi của người lao động mà còn góp phần xây dựng một hệ thống bảo hiểm xã hội bền vững và hiệu quả.
Dự luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi và thời gian có hiệu lực
Dự luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) sửa đổi được đưa ra nhằm cải thiện và nâng cao hiệu quả của hệ thống bảo hiểm xã hội hiện tại, đáp ứng tốt hơn nhu cầu và quyền lợi của người lao động. Dự luật này bao gồm nhiều thay đổi quan trọng, trong đó có việc cấp sổ BHXH điện tử từ ngày 1/1/2026, giúp hiện đại hóa quy trình quản lý và lưu trữ thông tin bảo hiểm. Theo kế hoạch, dự luật này sẽ được Quốc hội thông qua vào ngày 25/6/2024 và có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, tạo ra một khung thời gian hợp lý để các cơ quan chức năng và người lao động chuẩn bị cho những thay đổi mới.
Một trong những điểm nhấn của dự luật là việc thiết lập quy định chi tiết về dữ liệu và quản lý sổ BHXH điện tử, nhằm đảm bảo tính minh bạch và an toàn cho thông tin của người lao động. Bên cạnh đó, dự luật cũng đưa ra các biện pháp ngăn chặn tình trạng trục lợi từ sổ BHXH, như cấm cầm cố, mua bán, thế chấp và đặt cọc sổ BHXH dưới mọi hình thức. Điều này giúp bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người lao động và đảm bảo rằng sổ BHXH chỉ được sử dụng đúng mục đích.
Thời gian có hiệu lực của các quy định mới trong dự luật cũng được thiết lập rõ ràng. Từ ngày 1/7/2025, các thay đổi trong luật sẽ bắt đầu được áp dụng, cho phép các cơ quan chức năng có đủ thời gian để triển khai các hệ thống quản lý mới và đào tạo nhân viên. Điều này cũng giúp người lao động có thời gian để làm quen và chuẩn bị cho việc sử dụng sổ BHXH điện tử.
Dự luật BHXH sửa đổi hứa hẹn sẽ mang lại nhiều lợi ích cho người lao động, đồng thời nâng cao tính minh bạch và hiệu quả của hệ thống bảo hiểm xã hội. Việc triển khai sổ BHXH điện tử không chỉ giúp tiết kiệm thời gian và chi phí mà còn tăng cường khả năng kiểm soát và quản lý thông tin bảo hiểm, đảm bảo mọi quyền lợi của người lao động được bảo vệ một cách tốt nhất.
Các chủ đề liên quan: sổ giấy , Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi , sổ BHXH , sổ điện tử
Tổng biên tập: Nguyễn Ngọc Kim Hằng
