Bài viết này sẽ khám phá mô hình phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD) tại TP HCM, từ những lợi ích đến thách thức trong việc triển khai mô hình này. Chúng ta sẽ tìm hiểu về tình hình hiện tại, cơ chế chính sách như Nghị quyết 98, cũng như những giải pháp cần thiết để thu hút đầu tư và tăng cường hợp tác công tư, nhằm thực hiện và phát triển bền vững các khu đô thị TOD trong tương lai.
1. Giới thiệu về Mô hình TOD và Ý nghĩa của nó trong Phát triển Đô thị TP HCM
Mô hình TOD (Transit-Oriented Development – phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng) đang dần trở thành một xu hướng quan trọng trong quy hoạch đô thị TP HCM. Mô hình này không chỉ góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống cho người dân mà còn thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương thông qua tăng trưởng đô thị nén, tối ưu hóa diện tích và giảm thiểu ô nhiễm.
Theo Tiến sĩ Trần Du Lịch, mô hình TOD cần phải được triển khai linh hoạt và đồng bộ để tận dụng tối đa quỹ đất xung quanh các trục giao thông lớn, từ đó cung cấp các tiện ích công cộng hiện đại cho cư dân. Trong bối cảnh TP HCM đang đối mặt với nhiều thách thức về giao thông, việc áp dụng TOD thể hiện một hướng đi chiến lược để phát triển bền vững.
2. Thực trạng và Thách thức hiện tại trong Việc Triển khai Mô hình TOD tại TP HCM
Hiện tại, TP HCM đang gặp nhiều khó khăn trong việc triển khai mô hình TOD. Một trong những yếu tố lớn nhất chính là quy hoạch thủ tục pháp lý phức tạp, như ông Lê Hoàng Châu đã chỉ ra. Để có thể phát triển các khu đô thị TOD, thành phố cần thực hiện giải phóng mặt bằng một cách triệt để, điều này đồng nghĩa với việc phải xử lý hàng triệu mét vuông quỹ đất.
Để đạt được mục tiêu phát triển 335 km đường sắt đô thị và 11 khu đô thị TOD vào năm 2035, thành phố cần giải quyết các thách thức về ngân sách và quỹ đất, như ý kiến của Nguyên thứ trưởng bộ Kế hoạch và Đầu tư Đặng Huy Đông. Mặc dù có Nghị quyết 98 cung cấp cơ chế đặc thù, nhưng hiện trạng tài chính vẫn gây khó khăn cho việc thu hút vốn đầu tư từ các doanh nghiệp tư nhân.
3. Nghị quyết 98: Cơ chế Đặc thù và Tác động tới Quy hoạch Đô thị LEED
Nghị quyết 98 đã được ban hành với mục tiêu thúc đẩy phát triển kinh tế và xây dựng các khu đô thị TOD tại TP HCM. Cơ chế đặc thù này mang lại cơ hội cho thành phố trong việc thu hút đầu tư từ cả khối nhà nước và tư nhân. Theo Tiến sĩ Nguyễn Hoàng Tùng, quy hoạch đô thị LEED có thể được vận dụng để thiết kế các không gian xanh và bền vững trong phát triển TOD.
Thực tế, tuy Nghị quyết 98 đã có, nhưng tại nhiều dự án, việc áp dụng các quy định vẫn còn rời rạc và thiếu tính hữu hiệu. Điều đó dẫn đến việc TP HCM có thể mất nhiều thời gian để như thực hiện hóa các khu đô thị TOD, như đã cam kết trong Nghị quyết.
4. Giải pháp Tăng cường Đầu tư và Hợp tác Công Tư trong Mô hình TOD TP HCM
Để thúc đẩy mô hình TOD tại TP HCM, giải pháp chính cần được ưu tiên chính là tăng cường hợp tác công tư (PPP). Theo ông Nguyễn Đắc Phước, việc vận dụng kinh nghiệm từ các quốc gia thành công trong phát triển TOD như Hong Kong sẽ giúp TP HCM không chỉ trong việc huy động tài chính mà còn về công nghệ và quản lý dự án.
Thành phố nên xây dựng cơ chế rõ ràng và minh bạch, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp tham gia vào các dự án TOD. Những chính sách tài chính mạnh mẽ và công tác tư vấn quy hoạch dân chủ sẽ giúp tăng cường hợp tác giữa khu vực tư nhân và nhà nước.
Cuối cùng, cần có các cuộc thảo luận với sự tham gia của chính quyền, nhà đầu tư và cộng đồng dân cư nhằm đưa ra những cấu trúc quy hoạch và phát triển phù hợp với thực trạng và nhu cầu địa phương, đảm bảo rằng mô hình TOD có thể thực hiện và phát triển mạnh mẽ tại TP HCM.
