Đời sống
Tranh cãi việc vào đại học có nhất thiết không
Cuộc tranh cãi về việc vào đại học có thực sự cần thiết đang thu hút sự quan tâm. Câu chuyện của Thùy Linh và Lan Huệ, những người muốn theo đuổi đam mê nghề nghiệp thay vì vào đại học, phản ánh những áp lực từ gia đình và xã hội về tầm quan trọng của bằng cấp và con đường thành công trong cuộc sống.
Hành trình của Thùy Linh khi muốn theo đuổi nghề xăm hình thay vì học đại học và sự phản đối quyết liệt từ gia đình
Thùy Linh, một nữ sinh 17 tuổi, từ nhỏ đã bộc lộ niềm đam mê với nghệ thuật và mong muốn trở thành một thợ xăm hình chuyên nghiệp. Cô tin rằng nghề này tại Việt Nam đang có nhiều cơ hội phát triển và mang lại thu nhập ổn định. Tuy nhiên, khi Linh chia sẻ nguyện vọng này với gia đình, cô vấp phải sự phản đối gay gắt từ bố mẹ, đặc biệt là mẹ, chị Mai Ánh. Đối với bà Mai Ánh, việc từ chối học đại học là điều không thể chấp nhận được. Gia đình bà có truyền thống khoa cử lâu đời, và bà tin rằng không có bằng cấp sẽ bị coi thường và không thể ngẩng cao đầu trong xã hội.
Sự xung đột giữa Thùy Linh và bố mẹ không ngừng leo thang. Để tránh mâu thuẫn gia đình, Linh quyết định tập trung vào việc thi tốt nghiệp THPT trước mắt. Cô hy vọng rằng sau khi thuyết phục được gia đình, cô sẽ có thể theo đuổi đam mê nghệ thuật của mình, dù là thông qua con đường học nghề xăm hình hay bằng cách học đại học trước rồi tìm kiếm cơ hội sau.
Nhưng đối với chị Mai Ánh, việc con gái không vào đại học là một cú sốc lớn. Bà lo lắng rằng con gái sẽ không có tương lai nếu không có tấm bằng đại học trong tay. Quan điểm của bà phản ánh một phần không nhỏ của xã hội Việt Nam hiện tại, nơi mà bằng cấp vẫn được coi trọng và xem là con đường duy nhất dẫn đến thành công. Cuộc hành trình của Thùy Linh vì thế không chỉ là cuộc đấu tranh cá nhân, mà còn là biểu hiện của những mâu thuẫn sâu sắc giữa truyền thống và hiện đại, giữa đam mê cá nhân và áp lực xã hội.
Câu chuyện của Lan Huệ từ việc phải học đại học đến việc tìm thấy thành công trong ngành thủ công
Lan Huệ, một cô gái từ Thái Bình, đã trải qua một hành trình đầy gian truân từ việc phải học đại học đến khi tìm thấy thành công trong lĩnh vực thủ công. Mười hai năm trước, khi Lan Huệ bày tỏ mong muốn làm và kinh doanh đồ thủ công, cô gặp phải sự phản đối từ gia đình. Gia đình Huệ, vốn là nông dân thuần túy, đặt nhiều kỳ vọng vào cô vì chưa ai trong họ từng đỗ đại học. Mặc dù không muốn, Huệ vẫn ôn thi và trúng tuyển vào ngành Tài chính – Ngân hàng của Đại học Thương mại Hà Nội.
Sau khi ra trường, Lan Huệ gặp khó khăn trong việc tìm kiếm công việc đúng chuyên ngành. Cô buộc phải xin vào một công ty chuyên tạo hình đất sét cho trẻ em. Tại đây, với sự khéo léo và khả năng sáng tạo, Huệ đã tìm thấy niềm đam mê thực sự của mình. Công việc này không chỉ mang lại niềm vui mà còn giúp cô có thu nhập ổn định từ 25-30 triệu đồng mỗi tháng. Tấm bằng cử nhân của Huệ vẫn nằm yên ở quê, như một kỷ niệm về những năm tháng học hành vất vả nhưng không thực sự mang lại hạnh phúc.
Lan Huệ chia sẻ rằng, nếu được chọn lại, có lẽ cô sẽ không chọn con đường đại học. Trải qua nhiều khó khăn và thách thức, Huệ nhận ra rằng niềm đam mê và khả năng thực tế có thể dẫn đến thành công mà không nhất thiết phải thông qua con đường học thuật truyền thống. Câu chuyện của cô là minh chứng sống động cho việc theo đuổi đam mê và tìm thấy thành công từ những điều mình yêu thích, dù ban đầu không nhận được sự ủng hộ từ gia đình. Sự chuyển đổi nghề nghiệp của Lan Huệ cũng mở ra một góc nhìn mới về việc định hình tương lai, không nhất thiết phải gắn liền với tấm bằng đại học.
Những quan điểm trái chiều về việc học đại học có thực sự cần thiết trong xã hội hiện đại
Quan điểm về việc học đại học có thực sự cần thiết trong xã hội hiện đại đang gây ra nhiều tranh cãi. Một số người cho rằng đào tạo trong trường đại học không quan trọng bằng trải nghiệm thực tế. Họ lập luận rằng nhiều nghề nghiệp không yêu cầu bằng cấp đại học và có thể đạt được thành công thông qua việc học nghề hoặc tự học. Ví dụ, một nam rapper đã gây xôn xao dư luận với phát ngôn rằng những người học đại học chỉ học đại, không bằng những người học hết lớp 12 rồi ra đời bươn chải. Phát ngôn này thu hút hàng nghìn ý kiến ủng hộ, nhấn mạnh rằng trải nghiệm thực tế và khả năng tự học mới là yếu tố quyết định sự thành công.
Tuy nhiên, không ít người vẫn bảo vệ quan điểm rằng bằng cấp đại học là cần thiết, đặc biệt là trong các ngành đòi hỏi trình độ kỹ thuật cao như y khoa, nghiên cứu khoa học, và các lĩnh vực kỹ thuật cao. Họ cho rằng kiến thức nền tảng mà đại học cung cấp là cơ sở để thực hành và phát triển chuyên môn sâu hơn. Một người dùng mạng tên Vũ Huy lập luận rằng, có rất nhiều công việc yêu cầu phải học đại học, cao học, và thậm chí là trên cao học. Nếu chỉ học hết cấp 3, sẽ khó mà đạt được trình độ chuyên môn cần thiết cho những ngành này.
Khảo sát của VnExpress với gần 1.000 độc giả cho thấy, có 50% cho rằng việc học đại học cần phải tùy vào ngành nghề, 36% nói rằng học đại học là rất cần thiết, và chỉ 14% nói không. Điều này phản ánh sự phân hóa trong quan điểm về tầm quan trọng của bằng cấp đại học. Các chuyên gia tâm lý cũng chỉ ra rằng áp lực từ gia đình và xã hội là một trong những lý do khiến nhiều người vẫn coi trọng việc học đại học, mặc dù không phải lúc nào nó cũng phù hợp với đam mê và năng lực của mỗi cá nhân. Sự tranh cãi này cho thấy rằng trong xã hội hiện đại, con đường dẫn đến thành công không chỉ có một, và việc chọn lựa con đường nào còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố cá nhân và hoàn cảnh cụ thể.
Khảo sát ý kiến của cộng đồng về tầm quan trọng của việc học đại học trong nhiều lĩnh vực khác nhau
Khảo sát ý kiến của cộng đồng về tầm quan trọng của việc học đại học trong nhiều lĩnh vực khác nhau đã đem lại nhiều kết quả thú vị và phản ánh sự đa dạng trong quan điểm. Theo khảo sát của VnExpress với gần 1.000 độc giả, 50% cho rằng việc học đại học cần phải tùy thuộc vào ngành nghề cụ thể. Những người này lập luận rằng có nhiều ngành nghề không yêu cầu bằng cấp đại học và có thể thành công thông qua học nghề hoặc tự học. Tuy nhiên, có 36% người tham gia khảo sát khẳng định rằng học đại học là rất cần thiết. Họ nhấn mạnh rằng kiến thức nền tảng và chuyên sâu mà đại học cung cấp là không thể thay thế, đặc biệt trong các ngành đòi hỏi trình độ kỹ thuật cao như y khoa, kỹ thuật, và nghiên cứu khoa học.
Ngoài ra, chỉ có 14% người tham gia khảo sát cho rằng việc học đại học là không cần thiết. Nhóm này thường cho rằng trải nghiệm thực tế và khả năng tự học là yếu tố quan trọng hơn trong việc đạt được thành công. Họ cũng chỉ ra rằng nhiều người đã đạt được thành công lớn mà không cần đến bằng cấp đại học, nhờ vào nỗ lực cá nhân và kinh nghiệm thực tế.
Các chuyên gia cũng đưa ra nhiều phân tích về lý do tại sao việc học đại học vẫn được coi trọng. Chuyên viên tâm lý Đào Lê Tâm An cho rằng, một phần nguyên nhân là do tâm lý của phụ huynh. Khoảng 20 năm trước, việc đỗ đại học rất khó khăn, và nhiều phụ huynh đã không thể đạt được ước mơ này. Do đó, họ đặt kỳ vọng và ước mơ của mình lên con cái, mong muốn con có được tấm bằng đại học để khẳng định vị thế trong xã hội. Đồng thời, tiến sĩ Vũ Thu Hương từ Đại học Sư phạm Hà Nội cho rằng quan niệm “phải học đại học” đã ăn sâu vào tiềm thức của nhiều người, do xã hội vẫn coi trọng bằng cấp và sợ bị chê cười, so sánh.
Kết quả khảo sát cũng cho thấy sự phức tạp trong việc chọn ngành học của sinh viên. Khảo sát của Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và Thông tin thị trường lao động TP HCM năm 2019 ghi nhận khoảng 60% sinh viên chọn sai ngành học và 75% thiếu hiểu biết về ngành nghề đã chọn. Điều này phản ánh sự mông lung và thiếu định hướng rõ ràng trong quá trình chọn ngành học, và nhấn mạnh rằng việc định hướng nghề nghiệp cần phải được thực hiện kỹ lưỡng hơn để tránh lãng phí thời gian và nguồn lực của sinh viên.
Lý giải từ chuyên gia về lý do nhiều phụ huynh vẫn coi trọng bằng cấp đại học dù không phù hợp với đam mê của con
Các chuyên gia đã đưa ra nhiều lý giải về việc tại sao nhiều phụ huynh vẫn coi trọng bằng cấp đại học, ngay cả khi điều này không phù hợp với đam mê của con cái. Theo chuyên viên tâm lý Đào Lê Tâm An, nguyên nhân chính xuất phát từ tâm lý và trải nghiệm của thế hệ trước. Khoảng 20 năm trước, việc đỗ đại học là điều rất khó khăn và đáng tự hào. Nhiều phụ huynh không thể đạt được mục tiêu này nên họ đặt ước mơ và kỳ vọng lên con cái, hy vọng rằng chúng sẽ hoàn thành điều mà họ đã bỏ lỡ. Tâm lý này thúc đẩy họ coi bằng cấp đại học như một tiêu chuẩn để đánh giá sự thành công và vị thế xã hội của con cái.
Tiến sĩ Vũ Thu Hương, nguyên giảng viên Đại học Sư phạm Hà Nội, bổ sung thêm rằng quan niệm “phải học đại học” đã ăn sâu vào tiềm thức của nhiều người. Xã hội vẫn coi trọng bằng cấp như một thước đo của tri thức và khả năng, và điều này ảnh hưởng mạnh mẽ đến suy nghĩ của phụ huynh. Họ lo sợ rằng nếu con cái không có bằng đại học, chúng sẽ bị coi thường và gặp khó khăn trong việc tìm kiếm cơ hội nghề nghiệp. Một số phụ huynh cũng sợ rằng con cái sẽ bị so sánh, chê cười bởi người xung quanh nếu không có bằng cấp, từ đó tạo ra áp lực lớn đối với quyết định học tập của con.
Ngoài ra, tiến sĩ Vũ Thu Hương còn chỉ ra rằng việc chạy theo số đông cũng là một yếu tố quan trọng. Nhiều phụ huynh tin rằng con đường duy nhất dẫn đến thành công là thông qua việc học đại học, và họ không muốn con mình bị lạc lối hoặc bỏ lỡ cơ hội. Hệ quả là nhiều học sinh chọn ngành học không phù hợp với đam mê và năng lực thực sự của mình, dẫn đến tình trạng chán nản, bỏ học giữa chừng hoặc làm trái ngành sau khi ra trường.
Chuyên viên tâm lý Đào Lê Tâm An nhấn mạnh rằng, với sự phát triển của xã hội hiện đại, nhiều công việc không yêu cầu bằng cấp đại học mà chỉ cần kỹ năng và kinh nghiệm thực tế. Việc chuyên về thao tác kỹ thuật và đào tạo nghề sẽ giúp tiết kiệm thời gian, tăng khối lượng thực hành, và giúp lao động dễ dàng thạo việc. Tuy nhiên, nhận thức này vẫn chưa được phổ biến rộng rãi, và nhiều phụ huynh vẫn tiếp tục giữ quan điểm truyền thống về tầm quan trọng của bằng cấp đại học.
Hệ quả của việc chọn sai ngành học và áp lực từ gia đình, xã hội đối với học sinh
Hệ quả của việc chọn sai ngành học và áp lực từ gia đình, xã hội đối với học sinh là một vấn đề nghiêm trọng và phức tạp. Khi học sinh chọn sai ngành học, họ thường cảm thấy chán nản và thiếu động lực trong quá trình học tập. Điều này dẫn đến việc bỏ học giữa chừng, lãng phí thời gian và tiền bạc của cả gia đình và xã hội. Khảo sát của Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và Thông tin thị trường lao động TP HCM năm 2019 cho thấy khoảng 60% sinh viên chọn sai ngành học, và 75% thiếu hiểu biết về ngành nghề mà mình đã chọn. Những con số này phản ánh rõ ràng mức độ nghiêm trọng của vấn đề.
Áp lực từ gia đình và xã hội càng làm tăng thêm khó khăn cho học sinh. Nhiều bậc phụ huynh đặt kỳ vọng rất cao vào con cái, mong muốn chúng phải đạt được những gì họ chưa thể thực hiện. Họ thúc đẩy con vào những ngành học mà họ cho là có tương lai, bất chấp nguyện vọng và đam mê thực sự của con. Điều này không chỉ tạo ra sự căng thẳng trong mối quan hệ gia đình mà còn làm giảm đi sự tự tin và sự sáng tạo của học sinh. Một số học sinh cảm thấy bị mắc kẹt giữa việc làm hài lòng cha mẹ và theo đuổi ước mơ của mình, dẫn đến mâu thuẫn nội tâm và căng thẳng tinh thần.
Xã hội cũng góp phần không nhỏ vào áp lực này. Quan niệm coi trọng bằng cấp đại học và sự so sánh giữa các cá nhân làm tăng thêm gánh nặng cho học sinh. Họ lo sợ bị coi thường nếu không có bằng cấp, và điều này làm ảnh hưởng đến quyết định chọn ngành học của họ. Kết quả là nhiều học sinh ra trường nhưng không làm việc đúng ngành nghề đã học, dẫn đến sự lãng phí nguồn lực và tiềm năng. Tình trạng này còn gây ra những hệ lụy dài hạn khi lực lượng lao động không đáp ứng đúng nhu cầu của thị trường, gây ra tình trạng thiếu hụt hoặc dư thừa nhân lực trong một số ngành nghề.
Trong một số trường hợp, áp lực từ gia đình và xã hội còn dẫn đến những quyết định cực đoan. Một số học sinh cố gắng học theo ngành mà họ không yêu thích, dẫn đến căng thẳng, trầm cảm và các vấn đề tâm lý khác. Việc này không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân mà còn gây ra những tác động tiêu cực đến gia đình và cộng đồng. Chính vì vậy, cần có sự thay đổi trong nhận thức của cả phụ huynh và xã hội về tầm quan trọng của việc chọn ngành học phù hợp với đam mê và năng lực của học sinh, thay vì chỉ chạy theo bằng cấp và danh tiếng.
Các giải pháp thay thế cho việc học đại học và những lời khuyên từ chuyên gia cho học sinh chưa xác định được hướng đi
Các giải pháp thay thế cho việc học đại học đang ngày càng trở nên phổ biến và được nhiều học sinh lựa chọn. Một trong những giải pháp hiệu quả là học nghề tại các trường trung cấp, cao đẳng hoặc các trung tâm đào tạo nghề. Học sinh theo đuổi con đường này sẽ được đào tạo chuyên sâu về kỹ năng thực hành, giúp họ nhanh chóng tham gia vào thị trường lao động. Với thời gian học ngắn hơn và chi phí thấp hơn so với học đại học, nhiều học sinh đã tìm thấy cơ hội nghề nghiệp ổn định và thành công trong các lĩnh vực như cơ khí, điện tử, ẩm thực, và dịch vụ.
Ngoài ra, học trực tuyến cũng là một lựa chọn thay thế đáng cân nhắc. Với sự phát triển của công nghệ, nhiều nền tảng giáo dục trực tuyến cung cấp các khóa học chất lượng từ những trường đại học và tổ chức danh tiếng trên thế giới. Học sinh có thể tự do lựa chọn và theo học các khóa học phù hợp với đam mê và nhu cầu của mình mà không bị ràng buộc bởi địa điểm và thời gian. Những chứng chỉ từ các khóa học này cũng được nhiều nhà tuyển dụng công nhận, giúp học sinh mở rộng cơ hội nghề nghiệp.
Chuyên viên tâm lý Đào Lê Tâm An khuyến nghị rằng học sinh nên dành thời gian để tìm hiểu kỹ về các ngành nghề trước khi đưa ra quyết định. Tham gia các buổi tư vấn nghề nghiệp, thực tập, hoặc làm việc bán thời gian là những cách hiệu quả để có cái nhìn thực tế về công việc mà mình quan tâm. Điều này không chỉ giúp học sinh xác định rõ hơn đam mê và khả năng của bản thân mà còn tránh được việc chọn sai ngành học, dẫn đến chán nản và lãng phí thời gian.
Tiến sĩ Vũ Thu Hương cũng nhấn mạnh rằng học sinh có thể cân nhắc việc dành một năm gap year (tạm dừng học) để trải nghiệm và suy nghĩ kỹ về hướng đi của mình. Gap year là thời gian quý báu để học sinh trưởng thành, khám phá những lĩnh vực mới, và xác định rõ hơn con đường sự nghiệp mà mình muốn theo đuổi. Ví dụ, một gia đình ở Hải Phòng đã khuyến khích con trai dành một năm gap year để trải nghiệm các công việc khác nhau trước khi quyết định học đại học. Kết quả là cậu bé đã tìm thấy đam mê thực sự trong lĩnh vực truyền thông đại chúng và đạt được những thành tựu đáng kể trong ngành này.
Những lời khuyên từ chuyên gia và những câu chuyện thực tế cho thấy rằng, học đại học không phải là con đường duy nhất dẫn đến thành công. Điều quan trọng là học sinh cần được hỗ trợ và khuyến khích khám phá bản thân, từ đó đưa ra những quyết định sáng suốt và phù hợp với tương lai của mình. Sự thay đổi trong nhận thức về giá trị của việc học nghề và trải nghiệm thực tế sẽ mở ra nhiều cơ hội mới, giúp học sinh tự tin bước vào đời với những kỹ năng và đam mê thực sự.
Các chủ đề liên quan: tranh cãi , bằng cấp , học đại học , đi làm
Tổng biên tập: Nguyễn Ngọc Kim Hằng
