Trợ cấp sinh sản tại Trung Quốc đang trở thành một chủ đề nóng hổi trong bối cảnh dân số quốc gia này đang giảm sút. Với mục tiêu khuyến khích gia đình sinh con thứ hai và thứ ba sau khi nới lỏng chính sách một con, các khoản trợ cấp được triển khai tại nhiều thành phố đang mang lại những kết quả tích cực. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết về chính sách trợ cấp sinh sản, nguyên nhân ra đời, những thách thức hiện tại, cũng như những kỳ vọng trong tương lai để cải thiện tỷ lệ sinh và phúc lợi xã hội tại Trung Quốc.
1. Tổng quan về trợ cấp sinh sản tại Trung Quốc
Trợ cấp sinh sản tại Trung Quốc đã trở thành một chính sách quan trọng trong bối cảnh dân số đang giảm. Chính quyền địa phương đang nỗ lực khôi phục tỷ lệ sinh, đặc biệt là sau khi chính sách một con đã được nới lỏng. Các khoản trợ cấp này nhằm khuyến khích các gia đình sinh con thứ hai và thứ ba, với hy vọng cải thiện tình hình tăng trưởng dân số và phúc lợi xã hội.
2. Những lý do đứng sau chính sách trợ cấp sinh sản
Có nhiều lý do dẫn đến quyết định triển khai chính sách trợ cấp sinh sản ở Trung Quốc. Trong bối cảnh cuộc khủng hoảng dân số và giảm tỷ lệ sinh, chính phủ nhận thấy rằng:
- Chi phí y tế và sinh sống đang gia tăng.
- Dịch vụ chăm sóc trẻ em còn chưa đầy đủ và giá trị xã hội đang thay đổi.
- Quá khứ với chính sách một con để lại nhiều ảnh hưởng lâu dài đến tư tưởng của người dân.
3. Các thành phố triển khai hỗ trợ sinh sản và kết quả thực tế
Nhiều thành phố tại Trung Quốc đã triển khai các chính sách hỗ trợ sinh sản với kết quả tích cực. Thiên Môn, Hồ Bắc, và Hohhot là ví dụ điển hình. Tại Thiên Môn, một gia đình nhận được khoản trợ cấp hỗ trợ khi sinh con thứ hai lên tới 6.500 USD và 800 USD mỗi tháng cho đến khi con họ 3 tuổi. Kết quả cho thấy số lượng ca sinh đã tăng, với Thiên Môn ghi nhận mức tăng 17% trong năm 2024.
4. Tác động của trợ cấp sinh sản đến tỷ lệ sinh và tăng trưởng dân số
Các khoản trợ cấp sinh sản đã góp phần cải thiện tỷ lệ sinh tại nhiều khu vực. Mặc dù không đủ sức để thay đổi tình hình ngay lập tức, nhưng trợ cấp giúp giảm thiểu gánh nặng tài chính cho các gia đình. Theo nghiên cứu, việc trợ cấp đến chiếm khoảng 0,87% GDP của Thiên Môn đã góp phần tăng 0,1 điểm phần trăm tỷ lệ sinh.
5. So sánh khoản trợ cấp qua các khu vực: Thiên Môn và Hohhot
Tại Hohhot, thủ phủ của Nội Mông, chính quyền đưa ra các khoản trợ cấp lớn hơn: 10.000 nhân dân tệ cho con thứ nhất, 50.000 nhân dân tệ cho con thứ hai và 100.000 nhân dân tệ cho con thứ ba. Điều này khiến Hohhot trở thành một trong những thành phố có chính sách trợ cấp sinh sản hấp dẫn nhất tại Trung Quốc. So với Thiên Môn, mức thu nhập ở Hohhot không cao nhưng trợ cấp lại mang tính hỗ trợ mạnh mẽ hơn cho các gia đình.
6. Những thách thức mà hệ thống phúc lợi xã hội đối mặt
Mặc dù có nhiều tiến bộ, hệ thống phúc lợi xã hội ở Trung Quốc vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Gánh nặng tài chính từ các khoản trợ cấp sinh sản có thể gây áp lực lên ngân sách quốc gia. Chưa kể, việc thay đổi tư tưởng xã hội và văn hóa lâu đời do chính sách một con cũng là một trong những khó khăn mà nhà hoạch định chính sách đang phải giải quyết.
7. Phân tích về chi phí và hiệu quả của chương trình hỗ trợ sinh sản
Các nghiên cứu cho thấy chi phí thực hiện chương trình trợ cấp sinh sản có thể lên tới 150 tỷ nhân dân tệ nếu triển khai trên quy mô toàn quốc. Tuy nhiên, việc đầu tư này có thể chưa đủ để tăng tỷ lệ sinh về mức thay thế là 2,1. Theo phân tích của chuyên gia Hoàng Văn Chính, Trung Quốc cần nâng ngân sách đầu tư lên từ 30 đến 50 lần để tạo ra sự thay đổi thực sự.
8. Quan điểm của các chuyên gia về nâng cao tỷ lệ sinh
Các chuyên gia cho rằng cần có thêm nhiều biện pháp hỗ trợ ngoài khoản trợ cấp đơn thuần. Ông Hoàng Văn Chính cho rằng, việc giảm gánh nặng tài chính cho các gia đình là cần thiết nhưng cần đi kèm với hỗ trợ về dịch vụ chăm sóc trẻ em, giáo dục và tạo môi trường sống thuận lợi hơn.
9. Nhìn nhận từ phía các gia đình: Họ đánh giá thế nào về trợ cấp?
Các gia đình trên thực tế cũng có những đánh giá khác nhau về chương trình hỗ trợ này. Đối với bà mẹ Tang Tang ở Thiên Môn, các khoản trợ cấp giúp họ dễ dàng hơn trong việc nuôi dưỡng con cái. Trong khi đó, tại Hohhot, những lo ngại về chi phí nuôi dạy con cái vẫn tồn tại, khiến nhiều người do dự trong việc sinh thêm con.
10. Kết luận: Định hướng tương lai cho chính sách trợ cấp sinh sản ở Trung Quốc
Trong tương lai, chính phủ Trung Quốc sẽ cần tiếp tục điều chỉnh và hoàn thiện các chính sách hỗ trợ sinh sản. Đồng thời, cần đầu tư mạnh mẽ vào dịch vụ chăm sóc trẻ em và cải thiện điều kiện sống để thực sự khuyến khích gia đình sinh thêm con. Từ đó, tạo ra một nền tảng vững chắc cho tăng trưởng dân số và phúc lợi xã hội trong những năm tới.
