Trong bối cảnh giáo dục đại học ngày càng cạnh tranh, tính công bằng trong tuyển sinh trở thành một yếu tố then chốt để đảm bảo quyền lợi cho tất cả thí sinh. Bài viết này sẽ khám phá thực trạng xét tuyển học bạ tại Việt Nam, những nguyên nhân dẫn đến sự biến đổi trong phương thức tuyển sinh, cũng như đưa ra các giải pháp và ý kiến của chuyên gia nhằm gia tăng tính công bằng và hiệu quả trong quá trình tuyển sinh.
1. Giới Thiệu Về Nhân Tố Tính Công Bằng Trong Tuyển Sinh
Tính công bằng trong tuyển sinh là một yếu tố quan trọng giúp đảm bảo sự bình đẳng cho tất cả thí sinh. Việc áp dụng các phương thức xét tuyển học bạ, đặc biệt tại các trường đại học như Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội hay Trường Đại học Thái Nguyên, đôi khi không phản ánh đúng khả năng thực sự của sinh viên. Điều này dẫn đến sự cần thiết phải xem xét lại tiêu chí tuyển sinh nhằm tăng cường tính công bằng.
2. Thực Trạng Xét Tuyển Học Bạ Tại Các Trường Đại Học Ở Việt Nam
Tại Việt Nam, có hơn 150 trường đại học áp dụng phương thức xét tuyển học bạ. Từ dữ liệu của Bộ Giáo dục và Đào tạo, tỷ lệ thí sinh nhập học chỉ sử dụng học bạ đã giảm từ 37,18% vào năm 2022 xuống chỉ còn 27,86% vào năm 2024. Điển hình, Đại học Quốc gia TP HCM và các trường thuộc hệ thống này đã giảm chỉ tiêu dựa vào học bạ. Thậm chí, Trường Đại học Nha Trang chỉ dùng học bạ để sơ tuyển.
3. Nguyên Nhân Dẫn Đến Việc Giảm Xét Tuyển Học Bạ
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc giảm xét tuyển học bạ. Một trong các lý do hàng đầu là tình trạng “lạm phát điểm”. Rất nhiều trường cấp 3 nâng điểm cho học sinh, dẫn đến việc có những thí sinh đạt điểm tổng kết lớp 12 cao nhưng lại có điểm thi tốt nghiệp không cao tương ứng. Ông Phạm Thái Sơn, Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh và Truyền thông của Trường Đại học Công thương TP HCM cho rằng chính sự khác biệt này làm cho kết quả học tập của học sinh kém chính xác hơn.
4. Các Giải Pháp Nâng Cao Tính Công Bằng Trong Tuyển Sinh
Để nâng cao tính công bằng trong tuyển sinh, một số giải pháp có thể thực hiện bao gồm:
- Sử dụng nhiều tiêu chí khác nhau như điểm thi tốt nghiệp THPT và chứng chỉ quốc tế.
- Thực hiện các kỳ thi đánh giá năng lực nhằm kiểm tra kỹ năng và kiến thức thực tế của thí sinh.
- Thay đổi quy chế tuyển sinh để bám sát tính hiệu quả của phương thức xét tuyển.
5. Ý Kiến Của Chuyên Gia Về Xét Tuyển Học Bạ
PGS.TS Lê Hữu Lập cho rằng việc giảm xét tuyển học bạ là một xu hướng tích cực. Ông nhấn mạnh rằng đánh giá kết quả học tập thực hiện tại mỗi trường, thậm chí từng giáo viên cũng khác nhau, vì vậy không thể chỉ dựa vào học bạ để xét tuyển. Ông còn cảnh báo rằng phương thức này cần kết hợp với những tiêu chí khác để đảm bảo sự công bằng và đáng tin cậy.
6. Các Trường Đại Học Có Phương Thức Tuyển Sinh Độc Đáo
Nhiều trường đại học đã sáng tạo ra các phương thức tuyển sinh độc đáo. Trường Đại học Công nghiêp Hà Nội và Trường Đại học Công thương TP HCM, ví dụ, áp dụng cách quy đổi điểm trúng tuyển giữa các phương thức học bạ và điểm thi tốt nghiệp để xác định đầu vào cho sinh viên. Ngoài ra, một số trường cũng lựa chọn hình thức phỏng vấn kết hợp với phương thức xét tuyển truyền thống.
7. Tương Lai Của Xét Tuyển Học Bạ Tại Việt Nam
Tương lai của xét tuyển học bạ tại Việt Nam có thể sẽ biến đổi rõ rệt. Trong bối cảnh mà các kỳ thi như kỳ thi đánh giá năng lực ngày càng được coi trọng, vai trò của phương thức xét tuyển học bạ có thể sẽ bị suy giảm. Tuy nhiên, theo chuyên gia, phương thức này vẫn sẽ có sức tồn tại nhất định ở một số trường với yêu cầu đầu vào chưa ổn định.
8. Đánh Giá Kết Quả Học Tập Và Tỷ Lệ Thí Sinh Nhập Học
Đánh giá kết quả học tập của sinh viên khi nhập học theo những phương thức xét tuyển khác nhau cũng đóng vai trò quan trọng. Theo khảo sát, tỷ lệ sinh viên đạt loại khá từ kết quả đầu vào là tương đương nhau giữa sinh viên trúng tuyển bằng điểm thi tốt nghiệp và học bạ, cho thấy một sự tương tác tích cực giữa các phương thức tuyển sinh. Do vậy, việc cập nhật và điều chỉnh từng phương thức trong quy chế tuyển sinh là rất cần thiết.
