Ngành sầu riêng Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức trong bối cảnh giá cả giảm mạnh và quy định xuất khẩu ngày càng nghiêm ngặt. Những thay đổi này không chỉ ảnh hưởng đến đời sống nông dân và thương lái, mà còn đến triển vọng xuất khẩu của mặt hàng trái cây đặc sản này. Bài viết sau sẽ phân tích tình hình hiện tại, nguyên nhân suy giảm giá, tác động đến người trồng, cũng như đề xuất giải pháp nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm và đảm bảo sự phát triển bền vững trong tương lai.
1. Tình hình giá sầu riêng hiện tại và nguyên nhân suy giảm
Trong thời gian gần đây, giá sầu riêng, đặc biệt là giống Ri6 và Monthong, đang giảm mạnh. Tại các tỉnh sản xuất sầu riêng như Tiền Giang, Cần Thơ và Bến Tre, giá thu mua đã tụt xuống chỉ còn từ 35.000 đến 40.000 đồng một kg, tụt giảm khoảng một phần ba so với cùng kỳ năm 2024. Nguyên nhân chủ yếu là do sự siết chặt quy định của chính phủ Trung Quốc – thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam đối với sầu riêng.
2. Tác động của sự giảm giá đến nông dân và thương lái
Sự giảm giá mạnh mẽ này đã tác động sâu sắc đến nông dân và thương lái. Nhiều người trồng sầu riêng, như anh Phong ở Tiền Giang, hiện đang “đứng ngồi không yên” khi giá thu mua thấp giữ họ trong tình trạng không chắc chắn. Thương lái cũng chịu áp lực lớn, khi họ không còn đủ lợi nhuận từ việc thu gom và bán trái cây, buộc phải giảm khối lượng thu mua, thậm chí tạm ngừng hoạt động.
3. Thị trường xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc: thách thức và cơ hội
Thị trường xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc đang gặp nhiều thách thức. Đặc biệt, quy trình kiểm định chất lượng ngày càng nghiêm ngặt, bao gồm việc kiểm tra dư lượng thuốc và kim loại nặng. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để các nông dân và doanh nghiệp nâng cao chất lượng sản phẩm nhằm đáp ứng yêu cầu của thị trường. Nếu không bảo đảm chất lượng, các nhà xuất khẩu sẽ tiếp tục phải đối mặt với rủi ro lớn.
4. Quy trình kiểm định chất lượng và tác động tới xuất khẩu
Quy trình kiểm định chất lượng sầu riêng ngày càng được thắt chặt. Cục Bảo vệ Thực vật đã yêu cầu tăng cường giám sát, với tỷ lệ kiểm tra lên tới 100% mỗi lô hàng. Điều này khiến nhiều đơn hàng xuất khẩu bị trễ, hàng hóa phải tồn đọng và mất đi chất lượng. Nông dân, vì vậy, gặp rủi ro khi sản phẩm không đạt tiêu chuẩn đặt ra và không thể xuất khẩu.
5. Giải pháp nâng cao chất lượng trái cây và đảm bảo xuất khẩu bền vững
Để nâng cao chất lượng trái cây, các cơ quan chức năng và doanh nghiệp cần thực hiện một số giải pháp:
- Tuyên truyền cho nông dân về cách sử dụng phân bón đúng tiêu chuẩn để tránh dư lượng thuốc.
- Tăng cường thanh tra và giám sát chất lượng sản phẩm từ khâu trồng trọt cho đến quá trình thu hoạch.
- Khuyến khích nông dân chủ động kiểm nghiệm chất lượng ngay từ vườn trước khi thu hoạch.
Các biện pháp này sẽ giúp tăng cường uy tín của sầu riêng Việt Nam trên trường quốc tế.
6. Triển vọng tương lai của ngành sầu riêng Việt Nam
Mặc dù tình hình hiện tại có những thách thức đáng kể, nhưng tương lai của ngành sầu riêng Việt Nam vẫn có những triển vọng. Nếu các biện pháp cải thiện quy trình sản xuất và xuất khẩu được thực hiện, ngành xuất khẩu có thể phục hồi và phát triển mạnh mẽ trở lại, nhất là giai đoạn 2025 khi mục tiêu xuất khẩu đặt ra là 3,5 tỷ USD.
7. Kêu gọi hành động từ các cơ quan chức năng và doanh nghiệp
Trước tình hình khó khăn này, việc kêu gọi hành động từ các cơ quan chức năng và doanh nghiệp là rất cần thiết. Cần rút ngắn thời gian thông quan hàng hóa và tăng cường hợp tác với Trung Quốc để công nhận kết quả kiểm định tại chỗ. Điều này không chỉ giúp nông dân yên tâm về sản phẩm mà còn đảm bảo sự bền vững của ngành xuất khẩu sầu riêng trong tương lai.
