Bài viết này phân tích quyết định gia hạn thiết quân luật tại Ukraine, được thông qua bởi Quốc hội vào tháng 4 năm 2025. Trong bối cảnh gia tăng căng thẳng với Nga, lệnh thiết quân luật không chỉ ảnh hưởng đến an ninh quốc gia mà còn tác động lớn đến quyền tự do của công dân và tiến trình chính trị trong nước. Chúng ta sẽ khám phá tầm quan trọng, các phản ứng chính trị và những hệ lụy đối với tình hình bầu cử và quan hệ quốc tế của Ukraine.
1. Bối cảnh gia hạn thiết quân luật tại Ukraine
Vào ngày 15/04/2025, Quốc hội Ukraine đã thông qua quyết định gia hạn lệnh thiết quân luật và lệnh tổng động viên do Tổng thống Volodymyr Zelensky đề xuất. Theo quy định, thời gian thiết quân luật sẽ kéo dài đến ngày 06/08/2025. Lệnh này là một phần trong chiến lược chống lại căng thẳng từ phía Nga và đáp ứng nhu cầu bảo đảm an ninh cho đất nước trong tình hình khẩn cấp hiện tại.
2. Tầm quan trọng của thiết quân luật và lệnh tổng động viên
Thiết quân luật tại Ukraine là một công cụ cần thiết giúp chính phủ quản lý tình hình an ninh. Nó cho phép quân đội thực hiện các biện pháp bảo vệ như ban hành giới nghiêm, lập trạm kiểm soát quân sự, và hạn chế quyền tự do đi lại của công dân và người nước ngoài. Lệnh tổng động viên cũng yêu cầu mọi công dân đủ tiêu chuẩn tham gia vào lực lượng quân đội, phản ánh tính nghiêm trọng của cuộc xung đột và việc bảo vệ Hiến pháp Ukraine.
3. Phản ứng chính trị từ lãnh đạo Ukraine và các nghị sĩ
Cựu Tổng thống Petro Poroshenko, hiện là lãnh đạo của đảng đối lập, đã ủng hộ việc gia hạn thiết quân luật nhưng cũng cảnh báo rằng chính phủ có thể lạm dụng quyền lực. Những phát ngôn của ông làm nổi bật những lo ngại về quyền tự do trong thời gian thiết quân luật, khi mà các nghị sĩ khác trong Quốc hội Ukraine cũng bày tỏ sự không đồng tình nếu gia hạn quá lâu.
4. Các hệ lụy của thiết quân luật đối với tiến trình bầu cử
Gia hạn thiết quân luật đồng nghĩa với việc cuộc bầu cử tổng thống sẽ tiếp tục bị trì hoãn, càng khiến cho tương lai chính trị của Ukraine trở nên bất định. Với việc Tổng thống Zelensky tiếp tục nắm quyền ít nhất cho đến tháng 8, các cử tri, bao gồm cả người ủng hộ và đối lập, sẽ có thể cảm thấy thiếu quyền đại diện trong chính phủ vào lúc này.
5. Tác động từ chính trường quốc tế: Chiến lược của Nga và áp lực từ Mỹ
Ở cấp độ quốc tế, việc gia hạn thiết quân luật khiến cho tình hình giữa Ukraine và Nga trở nên căng thẳng hơn. Nga, qua lời phát ngôn của người phát ngôn Dmitry Peskov, đã chỉ trích hành động của Ukraine và cho rằng nước này đang cố “duy trì cấu trúc bất ổn”. Ngược lại, chính phủ Ukraine đang nhận được áp lực từ Mỹ, nơi mà Tổng thống Biden kêu gọi tổ chức bầu cử để bảo đảm tính chính danh cho chính quyền hiện tại.
6. Nhận định về quyền tự do và lạm dụng quyền lực trong thời gian thiết quân luật
Thời gian thiết quân luật là một giai đoạn nhạy cảm, khi các quyền tự do của công dân có thể bị giới hạn. Việc thi hành các biện pháp như giới nghiêm và kiểm soát quân sự có thể dẫn đến lạm dụng quyền lực. Cần có những cơ chế giám sát nhằm bảo vệ quyền lợi của người dân trong giai đoạn đầy thách thức này.
7. Con đường phía trước: Thách thức và cơ hội cho Ukraine
Giống như nhiều quyết định chính trị khác, việc gia hạn thiết quân luật có thể mang lại cả thách thức và cơ hội cho Ukraine. Trong khi tình hình an ninh được cải thiện, quốc gia này cũng phải đối mặt với các vấn đề về quyền tự do và khả năng tổ chức bầu cử. Lãnh đạo Ukraine cần tìm ra cách thức cân bằng giữa bảo đảm an ninh và duy trì quyền lực trong chính phủ.
